۳-۷- مفروضات کلی مسائل برنامه­ ریزی دروس دانشگاهی

فرضیات مسئله زمان­بندی کلاس­ها به نحوه ارائه دروس در دانشگاه و همچنین چگونگی استفاده از منابع دانشگاه برای زمان­بندی کلاس­ها، بسیار وابسته است. برای تشریح فرضیات مسئله زمان­بندی کلاس­ها در چهار گروه ساختار دروس، انواع دروس، منابع مورد نیاز و دوره ­های زمانی برای دروس مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد.

۳-۷-۱- ساختار دروس دانشگاهی

دروس در دانشگاه به صورت تئوری، عملی، پژوهشی و یا به صورت ترکیبی از دروس تئوری و عملی ارائه می­گردند. دروس تئوری توسط استاتید ارائه می­شوند و در برنامه هفتگی متناسب با تعداد واحد­های درس یک جلسه تا دو جلسه برای ارائه مورد نیاز است، لذا باید زمان ارائه درس در برنامه هفتگی و کلاسی که در آن درس ارئه می­ شود، مشخص گردد. دروسی مانند آمارمهندسی، ریاضی ۱ و غیره جزء دروس تئوری هستند.

دروس پژوهشی، دروسی هستند که دانشجویان فعالیتی مشخص را با راهنمایی اساتید انجام می­ دهند و نیاز به حضور در کلاس ندارند، لذا در برنامه زمان­بندی هفتگی زمان خاصی برای این دروس در نظر گرفته نمی­ شود. دروس کارآموزی و پروژه از جمله­ این دروس هستند.

دروس عملی، دروسی هستند که دانشجویان با حضور در کارگاه­ها، آزمایشگاه­ها، مراکز کامپیوتری و مراکز تربیت بدنی دروس را به صورت عملی می­گذارنند، ‌بنابرین‏ زمان­های ارائه این دروس در برنامه هفتگی مشخص می­گردد، ولی برای ارائه آن ها کلاس درسی در نظر گرفته نمی­ شود. دورسی مانند کارگاه ریخته­گری، آز مبانی برق، تربیت بدنی ۱ و غیره جزء دروس عملی هستند. زمان ارائه این دروس با هماهنگی آموزش و مرکز برگزارکننده از پیش تعیین می­گردد و در برنامه زمان­بندی هفتگی وارد می­ شود، بنابر­این نیاز به برنامه­ ریزی مجدد نیست.

بعضی از دروس به صورت تئوری-عملی ارائه می­گردند همانند سیستم­های اطلاعاتی که علاوه بر کلاس، نیاز به استفاده از مرکز کامپیوتر وجود دارد. در این­گونه دروس با توجه به آنکه برنامه­ ریزی برای در دسترس بودن کلاس در اولویت است، به­گونه ­ای برنامه­ ریزی می­شوند که در برنامه هفتگی کلاسی برای ارائه در اختیار باشد.

در واقع اینگونه دروس مشابه دروس تئوری برنامه­ ریزی می­شوند. با توجه به توضیحات بالا تنها دروس تئوری در مسئله زمان­بندی کلاس­های درس دانشگاهی برنامه­ ریزی می­شوند.

۳-۷-۲- انواع دروس دانشگاهی

در بسیاری از دانشگاه­ها دروس به دو گروه، دروس اجباری و اختیاری تقسیم می­گردند. دروسی که آموزش دانشکده گذراندن آن ها را مورد نیاز دانسته و دانشجو بنابر رشته و گرایش ملزم به گذارندن آن ها ‌می‌باشد به عنوان دروس اجباری شناخته می­شوند. در سال­های ابتدای دانشگاه اکثر دروس، اجباری می­باشند، ‌بنابرین‏ برنامه یکسانی که در آن دروس اجباری اکثریت را دارا هستند، برای تمام دانشجویان ورودی جدید ارائه می­ شود.

دانشجویان سال­های بالاتر تعداد بیشتری دروس اختیاری انتخاب ‌می‌کنند. با توجه به آن­که هر رشته تحصیلی ممکن است دارای گرایش­های مختلفی باشد ممکن است یک درس برای یک گرایش از یک رشته اجباری و همان درس برای گرایش دیگر همان رشته اختیاری باشد. این امر به پیچیدگی مسئله زمان­بندی کلاس­های درس می ­افزاید، زیرا زمان­های ارائه دروس اختیاری می ­توانند با یکدیگر تداخل داشته باشند ولی دروس اختیاری که برای گرایش خاصی اجباری باشد، نباید زمان ارائه آن با دروس اصلی آن گرایش تداخل داشته باشد.

۳-۷-۳- دسترسی به منابع

منابع مسئله زمان­بندی کلاس­های درس، اساتید و همچنین فضای آموزشی است. زمان­های حضور اساتید توسط خودشان مشخص می­گردد. در دانشکده فنی-­ مهندسی دانشگاه علم و هنر یزد، در ابتدای هر نیم­سال تحصیلی اساتید زمان­هایی را که در دانشکده برای ارائه دروس مدنظر دارند مشخص ‌می‌کنند.

در دسترس بودن فضای آموزشی، توسط آموزش دانشکده مشخص می­ شود. آموزش دانشکده مشخص می­ کند که از یک کلاس در چه ساعاتی ‌می‌توان استفاده نمود. در بسیاری از دانشگاه­ها کلاس­های آموزشی جدای از دانشکده ­ها می­باشند و فقط ساعات بخصوص در هفته در اختیار دانشکده ­ها قرار می­ گیرند. تعداد کلاس­های در دسترس این دانشگاه، محدود به کلاس­های دانشکده است.

۳-۷-۴- دوره ­های زمانی

دوره­زمانی یک روز، دوره ­های زمانی هستند که در آن دروس برنامه­ ریزی می­شوند. در این دانشکده از ساعت ۸صبح الی۷ بعد­از­ظهر دوره ­های زمانی یک ساعت و نیم در نظر گرفته می­ شود و در هر دوره­زمانی یک ساعت و نیم، ۳۰ دقیقه برای استراحت و تعویض کلاس­ها است.

تعداد واحد­های هر درس مشخص کننده زمان مورد نیاز برای ارائه آن درس است. دروس یک واحدی دروس عملی هستند که برنامه­ ها آن ها از قبل تعیین می­گردد و یک دوره زمانی برای آن ها در نظر گرفته می­ شود. برای دروس دو واحدی فرض می­ شود که یک دوره زمانی نیاز است و برای آن ها یک دوره زمانی دو ساعته در برنامه هفتگی برنامه­ ریزی می شود. دروس سه واحدی به دو دوره زمانی نیاز دارند که بهتر است این دوره­ ها متوالی نباشند. دروس با واحدهای بیشتر مثل پروژه جزء دروس پژوهشی هستند و زمان مورد نیاز آن توسط استاد مربوطه مشخص می­گردد (راستگار امینی، ۱۳۹۱).

۳-۸- تعریف کلی مسئله زمان­بندی دروس دانشگاهی

با توجه به فرضیات ارائه شده در قسمت قبل، هدف، محدودیت­ها، خروجی­های مسئله زمان­بندی کلاس­های درس به شکل زیر تعریف می­ شود:

۳-۸-۱- هدف

هدف مسئله زمان­بندی کلاس­ها حداقل کردن فاصله بین دو کلاس متوالی در برنامه نیم­سال گروه دانشجویان است. برنامه نیم­سال دانشجویان تا حد ممکن بهم پیوسته باشد ‌به این معنی که بهتر است که برنامه نیم­سال گروه دانشجویان به گونه ­ای باشد که کم­ترین فاصله خالی بین کلاس آن­ها باشد(بجز ساعت استراحت بین دو کلاس) ، هدف دیگر برنامه­ ریزی دروس دانشگاهی تعیین کردن زمان کلاس­ها به گونه ­ای است که تعداد روزهایی که استاد در دانشگاه حضور داشته باشد به حداقل ممکن برسد.

۳-۸-۲- محدودیت­های سخت و نرم در مسائل برنامه­ ریزی دروس دانشگاهی

    1. ۱-CSP ↑

    1. ۲- David Montana et all ↑

    1. ۱ – Branimir Sigl et all ↑

    1. ۲- Yen-Zen Wang۳- Knut-Edvart Ellingsen, Manuel Penal oza ↑

    1. ۴ – A.Abbas,E.P.K Tsang ↑

    1. ۵- Kevin Soule ↑

    1. ۶- Sanjay R. Sutar, Rajan S. Bichkar ↑

    1. ۷ – Nondeterministic algorithm ↑

    1. – QAP ↑

    1. – GAP ↑

    1. – VRP ↑

    1. – SCP ↑

    1. – Exact methods ↑

    1. – Approximate methods ↑

    1. -Genetic Algorithm(GA) ↑

    1. -Simulated Annealing(SA) ↑

    1. -Tabu Search(TS) ↑

    1. -Ant Colony Algorithm(ACO) ↑

    1. – Pheromones ↑

    1. -Neural Network ↑

    1. -Shuffied Frog Leaping(SFL) ↑

    1. -Haney Bees Mating Optimization(HBMO) ↑

    1. -Particle Swarm Optimization(PSO) ↑

    1. -Fitness function ↑

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...