ابزار موبایلی مشتری

همان وسیله ارتباطی مشتری (کاربر) با شبکه تجارت موبایلی است که به سه شکل اصلی قابل تصور می‌باشد:

• • – رایانه قابل حملی که از طریق یک اتصال بی‌سیم به شبکه وصل شده است.

  

• • – ابزار بی‌سیمی نظیر یک تلفن همراه یا PDA که مستقلاً به شبکه بی‌سیم با دامنه ارتباطی وسیع متصل است.

• – فن‌آوری بی‌سیم با دامنه ارتباطی محدود ارتباطی نظیر Bluetooth که با ابزارهای نزدیک خود ارتباط برقرار می‌کند. (البته این نوع فن‌آوری در داخل یک ابزار موبایلی جاسازی شده است).

ابزار تجاری

در واقع طرف مقابل مشتری می‌‌‌باشد که تبادل تجاری مورد نظر بین این ابزار با ابزار سیار مشتری انجام می‌‌‌شود.ابزار تجاری هم به سه صورت اصلی قابل توصیف است:

• • – یک وب سایت اینترنتی که عرضه کننده کالا،خدمت یا اطلاعات خاصی می‌‌باشد.

• • – یک ماشین هوشمند فروش که از فن‌آوری ارتباطی دامنه محدود(Bluetooth) ویا ترکیب آن با فناوری ارتباطی دامنه وسیع بهره می‌‌‌‌‌‌‌برد.

• – یک برچسب یا بارکد بر روی یک کالا که اطلاعات مربوط به آن را به ابزار سیار منتقل می‌‌کند.

سرویس دهنده زیر بنائی

سرویس دهنده‌‌‌‌‌ای الکترونیکی است که به منظور اتصال ابزارهای سیار با ابزارهای تجاری که ‌پروتکل‌های متفاوتی دارند, مورد نیاز می‌باشد. فن‌آوریWAPیک نمونه از سرویس دهنده زیر بنائی است که اطلاعات سایت‌های اینترنتی را به نحوی به کد تبدیل می‌کند که در صفحه نمایش ابزارهای سیار مشتری قابل نمایش باشد. ۵ شکل کلی برای ارتباط ۳ عنصر مذبور در مدل تجارت سیار وجود دارد که در جدول زیر به اختصار توضیح داده شده است.

۲-۲-۱۶ اشکال مختلف مدل تجارت سیار(توربان، ترجمه عباس معادنژاد، ۱۳۸۵)

شکل مدل
مثال
وظایف
توضیحات
C– –M
مشتری با بهره گرفتن از تلفن همراه خود یک نوشیدنی از دستگاه فروش هوشمند می‌خرد و هزینه آن در قبض هزینه ماهانه تلفن همراه وی محاسبه می‌شود.
C = تلفن همراه

M= دستگاه فروش نوشابه

به دلیل استفاده از فن‌آوری Bluetooth نیازی به استفاده از سرویس‌دهنده زیربنایی نیست.
M—S—C
مشتری هزینه های یک صورتحساب را از طریق اتصال بی‌سیم به حساب بانکی خود می‌پردازد.
C = تلفن همراه یا PDA

M= سایت اینترنتی بانک

S= فن‌آوری WAP برای اتصال به اینترنت

سرویس‌دهنده در مرکز مدل قرار می‌گیرد و ارتباط مشتری با ابزار تجاری را برقرار می‌سازد.
M—C—S
مشتری اطلاعات یک کالای ارائه شده در یک نمایشگاه را از طریق بارکد روی کالا بازخوانی می‌کند و سپس با مراجعه بی‌سیم به وب‌سایت نمایشگاه، بهای کالا را می‌پردازد.
C= تلفن همراه یا PDA

M= بارکد روی کالا

S= فن‌آوری ارتباط‌دهنده ابزار موبایلی با سایت اینترنتی نمایشگاه

ابزار موبایلی مشتری در مرکز قرار می‌گیرد و با ایجاد ارتباط با دو عنصر دیگر تبادل تجاری را انجام می‌دهد.
C—M—S
مشتری از طریق ارتباط بی‌سیم دامنه محدود ابزار موبایلی خود با یک دستگاه خودپرداز بانکی، از حساب خود پول برداشت می‌کند.
C= تلفن همراه یا PDA

M= دستگاه خودپرداز

S= فن‌آوری ارتباط‌دهنده دستگاه خودپرداز با بانک

ابزار تجاری در مرکز قرار می‌گیرد و از طریق ارتباط دو جانبه خود با دو عنصر دیگر، تبادل تجاری را انجام می‌دهد.
ارتباط کامل سه جانبه
مشتری از طریق ارتباط دامنه محدود خود با یک پارکینگ اجازه پارک‌کردن اتومبیل خود را دریافت می‌کند و از طریق ارتباط بی‌سیم دامنه وسیع خود و پارکینگ با اینترنت،‌ هزینه پارک‌ کردن را می‌پردازد.
C= تلفن همراه یا PDA

M= دستگاه خودکار کنترل پارکینگ

S= فن‌آوری ارتباط‌دهنده مشتری و پارکینگ از طریق اینترنت

در این شکل مدل، هریک از عناصر با دو عنصر دیگر ارتباط برقرار می‌کنند و تبادل تجاری با ارتباط سه جانبه عناصر امکان‌پذیر می‌شود.
ارتباط کامل سه جانبه
مشتری از طریق ارتباط دامنه محدود خود با یک پارکینگ اجازه پارک‌کردن اتومبیل خود را دریافت می‌کند و از طریق ارتباط بی‌سیم دامنه وسیع خود و پارکینگ با اینترنت،‌ هزینه پارک‌ کردن را می‌پردازد.
C= تلفن همراه یا PDA

M= دستگاه خودکار کنترل پارکینگ

S= فن‌آوری ارتباط‌دهنده مشتری و پارکینگ از طریق اینترنت

در این شکل مدل، هریک از عناصر با دو عنصر دیگر ارتباط برقرار می‌کنند و تبادل تجاری با ارتباط سه جانبه عناصر امکان‌پذیر می‌شود.

۲-۲-۱۷ فرایند پرداخت در تجارت سیار

مفهوم تجارت سیار در اواسط دهه ۱۹۹۰ مطرح شد و بر اساس پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه انتظار می‌رفت تا سال ۲۰۰۰ تراکنش‌های تجارت سیار جز فعالیت‌های روزانه همه افراد شود. با سرمایه‌گذاری‌های بسیار زیادی که روی ارتقاء شبکه های موبایل انجام شده، قدرت اپراتورها در انتقال سرویس‌ها بسیار افزایش یافته و آینده ارتباطات امیدبخش پیش‌بینی می‌شود. از طرف دیگر تغییر جهت بعدی در استفاده از فناوری اطلاعات به طور واضح به سمت تجارت سیار و تجارت بی‌سیم خواهد بود.(وارشنی و دیگران ،۲۰۰۲)

در اغلب تلفن‌های همراه این قابلیت وجود دارد که مقادیری را ذخیره کرده یا مکانیزم‌هایی برای شناسائی و صدور مجوز به صورت امن و بدون نیاز به اعتماد به کارت خوان‌ها یا کامپیوترهای شخصی و مودم یا ترمینال‌های نقطه فروش فراهم کنند. بعضی از صاحب‌نظران بر این عقیده هستند که تلفن همراه به عنوان وسیله پرداخت حتی جایگزین کارت‌های هوشمند خواهد شد. با وجود اینکه پرداخت سیار زیر مجموعه‌ای از پرداخت‌های الکترونیکی است ولی تعاریف مستقلی برای پرداخت سیار وجود دارد. گروه Mobile Payment به عنوان یکی از مهمترین گروه‌های فعال در زمینه تجارت سیار، پرداخت سیار را فرآیندی تعریف می‌کند که دو طرف را قادر می‌سازد تا ارزش مالی یک محصول یا سرویس را با بهره گرفتن از یک دستگاه تلفن همراه مبادله کنند. دستگاه موبایل شامل تلفن‌های همراه،کمک داده های شخصی و رایانه های تلفن همراه می‌باشد.(نامبیار ؛۲۰۰۴)

‌پروتکل‌های پرداخت الکترونیکی امن و استاندارد فراوانی برای اینترنت وجود دارند، ولی محدودیت منابع در محیط سیار مانند هزینه بالا، نرخ انتقال وپهنای باند کم کانال ارتباطی، محدودیت ظرفیت‌های محاسباتی، محدودیتهای باتری و حافظه دستگاه های سیار مانع اصلی استفاده مستقیم از ‌پروتکل‌های موجود در این محیط است. به عبارت دیگر یک پروتکل جدید و مناسب برای محیط سیار لازم می‌باشد.

یک سیستم پرداخت سیار باید برای همه طرف‌‌‌های مرتبط سودمند باشد. برای اینکه یک سیستم پرداخت موفق باشد کاربر نهایی، فروشنده، صادرکننده محصول پرداخت و اپراتور تلفن همراه باید در آن ارزش اضافی ببیند. کاربر نهایی، سادگی و سرعت استفاده، راحتی،‌ امنیت و هزینه مناسب را ترجیح می‌دهد.