پیش‌بینی جریان‌های نقدی و تغییرات آن به عنوان یک رویداد اقتصادی از دیرباز مورد علاقه

سرمایه گذاران، مدیران، اعتباردهندگان و محققین بوده است. این توجه ناشی از کاربرد جریان‌های نقدی در مدل های ارزشیابی سهام، ارزیابی توان پرداخت سود سهام، کارمزد و سایر تعهدات، ارزیابی ریسک، ارزیابی عملکرد واحد تجاری و وظیفه مباشرت مدیریت، ارزیابی نحوه انتخاب روش های حسابداری توسط مدیریت و استفاده از جریان‌های نقدی جهت اتخاذ تصمیمات سودمند و مرتبط با مدل‌های تصمیم گیری می‌باشد. حال اگر بتوان جریان های نقدی را به نحو مناسبی پیش‌بینی کرد، بخش قابل توجهی از نیازهای اطلاعاتی مرتبط با جریان‌های نقدی تامین خواهد شد (عرب مازار یزدی و صفرزاده، ۱۳۸۶). وضعیت نقدینگی آتی واحد تجاری، به توانایی واحد تجاری در تامین وجه نقد مورد نیاز به منظور تسویه تعهدات در سررسید و دیگر نیازهای نقدی بستگی دارد، که این موضوع بر قیمتهای بازار اوراق بهادار واحد تجاری اثرگذار می‌باشد. ‌بنابرین‏ گزارشگری مالی باید اطلاعاتی فراهم سازد که سرمایه گذارن، اعتباردهندگان و سایر افراد ذینفع بتواند مبلغ، زمان بندی و عدم اطمینان موجود در رابطه با جریان های نقدی آتی را مورد ارزیابی قرار دهند (هیئت استانداردهای حسابداری مالی، ۱۹۸۷). اطلاعات تاریخی مربوط به جریان‌های نقدی می‌تواند در قضاوت نسبت به مبلغ، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریان های نقد آتی به استفاده کنندگان صورت‌های مالی کمک کند. اطلاعات مذبور بیانگر چگونگی ارتباط بین سودآوری واحد تجاری و توان آن جهت ایجاد وجه نقد و در نتیجه مشخص کننده کیفیت سود تحصیل شده توسط واحد تجاری می‌باشد. علاوه بر این، تحلیل­گران و دیگر استفاده کنندگان اطلاعات مالی اغلب به طور رسمی یا غیر رسمی مدل هایی برای ارزیابی و مقایسه ارزش فعلی جریان های نقد آتی به کار می‌برند. اطلاعات تاریخی مربوط به جریان وجه نقد می‌تواند جهت کنترل میزان دقت ارزیابی های گذشته مفید واقع شود و رابطه بین فعالیت های واحد تجاری و دریافت ها و پرداخت های آن را نشان دهد. هم چنین ارزیابی فرصت ها و مخاطرات فعالیت تجاری و وظیفه مباشرت نیز با بهره گرفتن از جریان‌های نقد عملیاتی امکان­ پذیر می‌باشد (سازمان حسابرسی، ۱۳۸۱). اگر چه سود حسابداری همچنان به عنوان یکی از ابزارهای اندازه گیری سودآوری واحدهای تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما سرمایه گذاران امروزه بیش از پیش، به دنبال اطلاعاتی ‌در مورد جریان‌های نقدی عملیاتی آتی می‌باشند. از همین رو انجمن حسابداران رسمی امریکا(۱۹۹۴) به واحدهای تجاری پیشنهاد می‌کند که جریان های نقد عملیاتی حاصل از فعالیت های اصلی و غیر اصلی خود را در صورت های مالی به تفکیک نشان دهند، چرا که جریان های نقدی اصلی، معمولا از فعالیت ها و رویدادهای تکراری حاصل می شود و توان پیش‌بینی بیشتری دارد. اما موضوعی که در اینجا قابل تأمل
می‌باشد عدم معرفی جریان های نقدی اصلی و غیراصلی توسط افراد حرفه ای و مجامع دانشگاهی است و ‌بنابرین‏ به منظور تعریف جریان های نقدی اصلی از یک تعریف موازی با درآمدها و هزینه های اصلی و غیر اصلی واحد تجاری بهره برده شده است ( چنگ و هولی، ۲۰۰۸). بهر حال همان طور که اشاره گردید، پیش‌بینی جریان های نقدی آتی از مباحث مورد توجه سرمایه گذاران، اعتباردهندگان، مدیران و
تحلیل گران مالی و سایر استفاده کنندگان ‌می‌باشد. اما در تمامی مدل های پیش‌بینی جریان‌های نقدی آتی از جمع کل جریان‌های نقد عملیاتی استفاده شده است. حتی در تحقیقات اخیر، اجزای تعهدی به تفکیک در مدل‌ها وارد شده اند و باعث بهبود در توانایی پیش‌بینی این مدل‌ها گردیده­اند. در جهت همین بهبودها و افزایش توان این مدل‌ها در پیش‌بینی جریان های نقدی آتی، علاوه بر تفکیک اجزای تعهدی، اجزای جریان‌های نقد عملیاتی نیز به بخش های با اهمیت تفکیک شده اند تا بتوان عملکرد این مدل‌ها را بهبود بخشید. مشابه با مفاهیم مربوط به درآمدهای اصلی و غیر اصلی واحدهای تجاری و در دسترس بودن اطلاعات (چرا که اکثر شرکت ها از روش غیر مستقیم در تهیه صورت جریان وجه نقد استفاده می‌کنند) تعریف جریان های نقدی عملیاتی اصلی و غیر اصلی موازی با همین تعریف ‌در مورد درآمدها و هزینه های واحد تجاری می‌باشد. بدین ترتیب جریان‌های نقدی عملیاتی اصلی در این تحقیق، جریان‌های نقدی مربوط به فروش‌ها، بهای تمام شده کالای فروش رفته و هزینه های عملیاتی معرفی گردیده است و جریان های نقدی غیر اصلی مربوط به مالیات، کارمزدها و سایر هزینه ها می‌باشد. این گونه به نظر می‌رسد که جریان‌های نقدی عملیاتی اصلی از قدرت بیشتری در پیش‌بینی، نسبت به جریان های نقدی عملیاتی غیراصلی برخوردار می‌باشند. هم چنین این تفکیک می‌تواند باعث کاهش در خطاهای پیش‌بینی مدل‌های برآوردی گردد و به عبارت دیگر توان پیش‌بینی مدل های مورد بحث را افزایش دهد. پیش‌بینی جریان‌های نقدی برای استفاده کنندگان درون و برون سازمانی دارای اهمیت ویژه ای است. مهمترین هدف گزارشگری مالی ارائه اطلاعات برای پیش‌بینی جریان های نقدی بیان شده است. برخی از صاحب نظران و مراجع تدوین کننده مبانی نظری و هدف های گزارشگری مالی بر این باورند که با بهره گرفتن از سود حسابداری و اجزای آن می توان جریان های نقدی را پیش‌بینی نمود (ثقفی و هاشمی، ۱۳۸۳). اطلاعات مربوط به جریان‌های نقدی می‌تواند در ارزیابی کیفیت سودآوری واحد انتفاعی سودمند واقع شود و کیفیت سودآوری به نزدیکی سود به جریان وجوه نقد و همبستگی با آن اشاره دارد. هر قدر همبستگی بین سود و جریان های وجوه نقد مرتبط با آن بیشتر باشد کیفیت سودآوری بالاتر خواهد بود. جریان های نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی یکی از شاخص های اصلی ارزیابی توان واحد تجاری جهت بازپرداخت وام ها و حفظ توان عملیاتی واحد تجاری و پرداخت سود سهام بدون استفاده از منابع برون سازمانی می‌باشد. در صورتی که بعضی از جریان های نقدی را نتوان به یک سرفصل خاص محدود کرد چنین اقلامی به عنوان جریان های نقدی ناشی از فعالیت های عملیاتی طبقه بندی می‌شوند (تاری وردی، ۱۳۸۹).اطلاعات مربوط به جریان‌های نقدی می‌تواند به افراد تصمیم گیرنده در خصوص ارزیابی نقدینگی و توان بازپرداخت بدهی‌های یک واحد تجاری یاری رساند. در ضمن این اطلاعات می‌تواند، در سنجش فرصت ها و مخاطرات واحد تجاری و وظیفه مباشرت مدیریت، مفید وا قع شود (عرب مازیار یزدی، ۱۳۸۶)