برای محاسبه انحراف معیار از رابطه زیر استفاده می‌کنیم:

۲-۱۴-۲ منابع ریسک

چه چیزی باعث تغییرات بازده یک دارایی مالی می شود؟ ریسک کلی دارایی مالی تابعی است از چندین عامل که در زیر به آن ها اشاره می‌کنیم:

1. ریسک نوسان نرخ بهره:

ریسکی که سرمایه گذار به هنگام خرید اوراق قرضه (با سود ثابت) می پذیرد، را ریسک نوسان نرخ بهره می‌گویند. قیمت اوراق مذبور در صورت تغییر نرخ بهره تغییر می‌کند، قیمت اوراق قرضه با نرخ بهره رابطه عکس دارد. تاثیر نرخ بهره بر بازده اوراق قرضه خیلی بیشتر از تاثیری است که در بازده سهام عادی ایجاد می‌کند.

1. ریسک بازار^[۵۱]:

ریسک بازار عبارت است از تغییر در بازده که ناشی از نوسانات کلی بازار است. همه اوراق بهادار تحت تاثیر ریسک بازار قرار می گیرند. سهام عادی (نسبت به سایر اوراق بهادار) بیشتر تحت تاثیر ریسک بازار قرار خواهد گرفت. ریسک بازار ناشی از رکود اقتصادی، جنگ و تغییرات ساختاری در اقتصاد می‌باشد.

1. ریسک تجاری^[۵۲]:

ریسک ناشی از انجام تجارت در یک صنعت خاص به عنوان ریسک تجاری یاد می شود.

1. ریسک تورم^[۵۳]:

ریسک قدرت خرید یا کاهش قدرت خرید «وجوه سرمایه گذاری شده»، این نوع ریسک با ریسک بهره مرتبط است (نرخ بهره در اثر تورم افزایش می‌یابد).

1. ریسک مالی:

ریسک مالی ناشی از به کارگیری بدهی در شرکت است و هر چه نسبت بدهی بیشتر باشد ریسک مالی بیشتر است، ریسک مالی به وسیله اهرم مالی اندازه گیری می شود.

درجه اهرم مالی (FL) از رابطه زیر محاسبه می شود:

که در آن،

S: فروش

Vc: هزینه های متغیر

F: هزینه ثابت

I: هزینه بهره

:E سود سهام ممتاز

می‌باشد. در صورتی که هزینه ثابت مالی صفر باشد درجه اهرم مالی یک شده و شرکت فاقد ریسک مالی است. درجه اهرم مالی با هزینه ثابت مالی رابطه مستقیم دارد.

1. ریسک نقدشوندگی^[۵۴]:

ریسک نقدشوندگی یعنی میزان عدم احتمال تبدیل به نقد شدن دارایی، هر چه اطمینان نسبت به نقد شدن دارایی بیشتر باشد ریسک نقدشوندگی کمتر است. آن دسته از سرمایه گذاریهایی که خرید و فروش آن به آسانی صورت می‌گیرد و هزینه مبادله آن بالا نباشد از قدرت نقدشوندگی بالایی برخوردار بوده و ریسک نقدشوندگی آن کمتر است.

1. ریسک نرخ ارز:

سرمایه گذاران بین‌المللی در تبدیل سود ناشی از تجارت جهانی به پول رایج کشور خود با ریسک نرخ ارز مواجه هستند. ریسک نرخ ارز، ریسک ناشی از تغییر در بازده اوراق بهادار در نتیجه نوسانات ارزهای خارجی است.

1. ریسک کشور:

ریسک کشور یا ریسک سیاسی به ثبات یک کشور از ابعاد سیاسی و اقتصادی مربوط می شود. کشورهایی که از ثبات سیاسی و اقتصادی بالایی برخوردارند این نوع ریسک در آن کشورها پایین است.

۲-۱۵ انواع ریسک:

ریسک به دو قسمت تقیسم می شود ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک

ریسک غیرسیستماتیک + ریسک سیستماتیک = ریسک کل

ریسک سیستماتیک:

تغییرپذیری در بازده کلی اوراق بهادار که مستقیماً به تغییرات بازار یا اقتصاد بستگی دارد، ریسک سیستماتیک یا «ریسک بازار» گفته می شود، ریسک سیستماتیک ریسک غیرقابل کنترل بوده و کاهش پذیر نیست. این ریسک شامل ریسک های تورم، بازار، و نرخ بهره است.

ریسک غیرسیستماتیک:

ریسک قابل کنترل یا ریسک کاهش پذیر؛ آن قسمت از تغییرپذیری در بازده کلی اوراق بهادار که به تغییرپذیری کلی بازار بستگی ندارد ریسک غیرسیستماتیک نام دارد. این ریسک قابل کنترل بوده و کاهش پذیر است و با ایجاد تنوع میتوان این نوع ریسک را کاهش داد.

این نوع ریسک منحصر به اوراق بهادار خاصی است و به عواملی همچون ریسک تجاری، مالی و ریسک نقدشوندگی بستگی دارد.

۲-۱۵-۱ رابطه ریسک وبارده:

ریسک و بازده مورد انتظار رابطه مستقیم دارند. هر چه ریسک اوراق بهادار افزایش یابد بازده مورد انتظار سرمایه گذار نیز افزایش خواهد یافت.

بتا:

بتا معیار اندازه گیری ریسک سیستماتیک اوراق بهادار است. برای محاسبه بتا از رابطه زیر استفاده می شود:

=

که در آن

R_i : بازده دارایی

R_f : بازده بدون ریسک

R_m: بازده بازار

می‌باشند. در واقع بتا شیب خط رگرسیونی است که بازده یک ورقه بهادار را با بازده اوراق بهادار موجود در بازار مرتبط می‌سازد و یا میتوان گفت بتا ضریب حساسیت تغییرات بازده سهم در مقابل تغییرات بازده بازار است.

ضریب بتا از رابطه زیر محاسبه می شود:

که در آن:

Cov x,m: کواریانس بین بازده سهم و بازده بازار

:واریانس بازده بازار

می‌باشد. ضریب بتا نشان می‌دهد اگر بازده پرتفوی بازار یک درصد تغییر کند، بازده سهم چند درصد تغییر خواهد کرد.

۲-۱۶ مجموعه سرمایه گذاری^[۵۵]:

مجموعه سرمایه گذاری، مجموعه ای از اوراق بهادار متفاوت است، این اوراق هر کدام دارای بازده و ریسک جداگانه ای می‌باشند. به مجموعه سرمایه گذاری، پورتفولیو، سبد سرمایه گذاری و یا پرتفوی گفته می شود. هدف از این بحث اولاً محاسبه بازده و ریسک مجموعه سرمایه گذاری همچنین شناسایی عناصری است که بر بازده و ریسک مجموعه تاثیر می‌گذارد. ثانیاًً تعیین «مجموعه کارا» است (یعنی مجموعه ای که بیشترین بازده متناسب با ریسک را دارا می‌باشد).

بازده مجموعه سرمایه گذاری:

بازده یک مجموعه سرمایه گذاری میانگین موزون بازده سهام مختلف است و از رابطه زیر محاسبه می شود:

R_p= x_aR_a + x_bR_{b + ……}

که در آن:

R_p: بازده مجموعه

x_a و x_b: درصد سرمایه گذاری در سهام a و b

R_a و R_b: بازده سهام a و b

می‌باشند.

۲-۱۷ ریسک مجموعه سرمایه گذاری:

ریسک پرتفوی تنها متاثر از میانگین وزنی انحراف معیار اعضای مجموعه تشکیل دهنده آن نیست. بلکه تنوع در سرمایه گذاری و چگونگی ارتباط بازده اعضا با یکدیگر نیز بر ریسک مجموعه تاثیر خواهد گذاشت. به بیان دیگر در یک مجموعه سرمایه گذاری هر چه تنوع بیشتر باشد ریسک مجموعه کمتر خواهد شد.

همان‌ طور که قبلاً گفته شد، ریسک از دو قسمت تشکیل شده قسمت تشکیل شده، ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک. با ایجاد تنوع در یک مجموعه سرمایه گذاری، ریسک کل کاهش می‌یابد، این کاهش ریسک در ریسک غیر سیستماتیک ایجاد می شود یعنی با ایجاد تنوع ریسک غیرسیستماتیک کاهش می‌یابد.

ضریب همبستگی:

ضریب همبستگی بیانگر چگونگی ارتباط تغییرات دو پدیده می‌باشد این ضریب از ۱ + تا ۱- تغییر می‌کند. در صورتی که ضریب همبستگی بین صفر و ۱+ باشد همبستگی مستقیم بوده و هر چه ضریب همبستگی به سمت ۱+ میل کند، همبستگی مستقیم شدیدتر خواهد شد. اگر ضریب همبستگی صفر باشد، دو پدیده مستقل از یکدیگر بوده و در صورتی که ضریب همبستگی بین صفر تا ۱- باشد همبستگی معکوس بوده و هر چه ضریب همبستگی به سمت ۱- میل کند همبستگی معکوس شدیدتر خواهد شد.

۲-۱۸ تئوری پرتفولیو:

در یک مجموعه سرمایه گذاری هر چه ضریب همبستگی بین بازده اعضای مجموعه به سمت ۱- میل کند ریسک مجموعه کاهش می‌یابد.

برای محاسبه ریسک پرتفوی از رابطه زیر استفاده می شود:

σ_p² = x²_a σ^۲_a + x²_b σ^۲_b + ۲x_bx_aCov(a,b)

که در آن:

σ_p²: واریانس پرتفوی که جذر آن انحراف معیار یا ریسک مجموعه است.

بند چهارم: عوامل اقتصادی و سیاسی

۱- عوامل اقتصادی: فقر، درآمد ناکافی، اختلاف طبقاتی، ثروت اندوزی و مال پرستی در وقوع جرائم تأثیر غیرقابل انکاری دارند. بیکاری و فقر و تبعیض موجب مهاجرت از روستا به شهر یا از شهری به شهر دیگر می شود، که مهاجرت هم باعث مشکلات اقتصادی و تضاد فرهنگی مهاجرین و خانواده های آنان در محیط جدید می شود که شرایط نامناسب، استعداد ناسازگاری و بزهکاری را در آن ها افزایش می‌دهد. همچنین شرایط مسکن، وجود جمعیت فراوان در یک محلهف عدم وجود امکانات رفاهی، تفریحی، ورزشی و بهداشتی سبب می شود زمینه‌های به انحراف کشیدن این افراد فراهم شود.

۲- عامل سیاسی: نوع رژیم سیاسی، شیوه حکومت و حکمرانی، تدوین و تنظیم قوانین، مجریان قانون، دستگاه قضائی و تدبیر حاکمان در اعمال حاکمیت و کشور داری در بروز یا کاهش جرائم ایفای نقش می‌کنند. همچنین بروز انقلابات و جنگها موجب بروز بحران‌های اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی می شود. مثل جرائم سیاسی، نظامی و زد و خوردها و تسویه حسابهای گروهی، حزبی و شخصی.

بند پنجم: عوامل جغرافیایی

دانشمندان از قرن‌ها پیش طرز سازش انسان با آب و هوا، فصل و وضع زمین، منابع طبیعی را مورد مطالعه قرار داده‌اند و تأثیر عوامل مذکور را در رفتار و کردار ‌گروه‌های مختلف تأئید کرده‌اند.

وضع آب و هوا بر جسم و روان آدمی تأثیر دارد. مردم مناطق سردسیر بی حال، بلغمی مزاج و نیرومند هستند و مناطق گرمسیر حساس، قانع، محجوب، کم کار توصیف شده اند و جرائم علیه اموال در مناطق سردسیر و جرائم علیه اشخاص در مناطق گرمسیر اتفاق می افتد.

عوامل دیگری چون رشد جمعیت، تراکم جمعیت و مهاجرت باعث رکود اقتصادی و نابسامانی اوضاع اجتماعی و در نتیجه مختل شدن آموزش و پرورش و بهداشت و درمان و رفاه اجتماعی می‌گردند و در وقوع بزهکاری نیز تأثیر می‌گذارند.

عوامل مستعدکننده روانی و انگیزه ارتکاب جرم شامل: غرور و خودخواهی، حرص و طمع، جاه طلبی و رفع نیاز، تنبلی، جرائم جنسی و خشم و حالت تهاجمی می‌باشد.

انگیزه ارتکاب بعضی جرائم مانند خودپرستی، حرص و طمع مال، احساسات جریحه دار شده، انتقام جویی، از بین بردن رقیب، تقلید از فیلم های جنائی، رفع نیاز و حوائج، گردش و تفریح، سودجویی و غیره می‌باشد که از نظر روانی در بروز انواع جرائم نقش بسزایی دارد.

گفتار دوم: عوامل بازدارنده از وقوع جرم

عوامل بازدارنده از وقوع جرم مانند عوامل جرم زا شامل عوامل فردی و اجتماعی است. توجه به چگونگی تکوین شخصیت طفل از بدو تولد تا مراحل مختلف زندگی و محیط های تأثیرگذار چون خانواده، مدرسه، هم بازی‌ها، همسایگان و غیره و بالاخره اوضاع اجتماعی و اقتصادی، فرهنگی سیاسی که بر جامعه حاکم است، هرچه پاسخگوی نیازهای منطقی و معقول افراد جامعه باشد قطعاً در جامعه سعادتمند، خودبخود زمینه‌های ارتکاب جرم از بین می رود و به عنوان یک عامل کلی بازدارنده مؤثر خواهد بود.

«در ارزیابی عوامل جرم زا، خواه داخلی و خواه ناشی از محیط، نباید از نظر دور داشت که بعضی از عوامل مساعد، شدت نیروی آن ها را تعدیل می‌کند. جرم شناسان در بادی امر ‌به این نکته چندان توجه نداشتند زیرا آن ها به اتفاق تنها در جستجو و مطالعه عوامل معد تبهکار بودند. اما جرم شناسان از یک سو در مقام تحقیق درباره کیفیت تأثیر متقابل عوامل در یکدیگر می‌باشند». (کی نیا، ۱۳۸۲: ۷۲)

با اتکاء به عوامل بازدارنده می توان جلوی سقوط افراد را گرفت و افراد گمراه را با زندگی اجتماعی آشتی داد. این امر مستلزم مطالعه دقیق روی افراد بزه دیده و علل و عوامل انحراف آن ها‌ است، نباید فراموش کرد اثر عوامل بسته به شخصیت افراد مختلف است. در یکی ثروت، عامل طغیان و سرکشی و جرم زا است و در دیگری عامل خیر است. اگر مال اندوزی هدف قرار گیرد نه تنها پسندیده نخواهد بود، بلکه موجب سقوط فرد ثروتمند از مقام والای آدمیت خواهد شد و چنین شخصی برای کسب مال دست به هر اقدامی، از جمله سرقت کلاهبرداری، ارتشاء و اختلاس، احتکار و گران‌فروشی و غیره خواهد زد.

سوال این است آیا می توان جلو ارتکاب جرائم را گرفت؟ طبق بینش دینی ما انسان دارای فطرت خدایی، پاک و تربیت پذیر است. مخاطب کلام خدا عقل و قلب آدمیان است و چنانچه تربیت صحیح دینی صورت پذیرد، آدمی از تن دادن به معاصی و زشتی‌ها و گناهان اجتناب می ورزد.

بند اول: عوامل بازدارنده جرم از منظر حقوق جزا

«حقوق جزا شامل قواعد و قوانینی است که اجراء مجازات را در کشور تنسیق و تنظیم می کند.» (علی آبادی: ۱)

اگر عملی خلاف اخلاق، وجدان، عدالت و قانون باشد، پاداش های آن ها سرزنش، نکوهش، تنبیه، تأدیب و مجازات خواهد بود، دولت با امکانات گسترده مادی و معنوی که در اختیار دارد، به سرکوب اعمال خلاف نظم عمومی و مصالح اجتماعی می پردازد. در قانون انواع جرائم و مجازات ها بیان شده است و دستگاه قضائی و ضابطین دادگستری موظف اند مطابق موازین قانون نسبت به تعقیب و دستگیری متهمین، رسیدگی، محاکمه و مجازات آن ها اقدام نمایند.

مجازات و کیفر، دارای سابقه طولانی در زندگی بشر است اگر چه در دوران مختلف زندگی بشر از اهداف و ویژگی ها که امروز مورد توجه است خبری نیست. در حقوق جزاء علاوه بر مجازات از اقدامات تامینی و تربیتی به عنوان کیفر استفاده می شود.

«مجازات ها دارای خصوصیاتی هستند که می‌توانند از طرفی، مجرم را در جامعه مطرود سازند و آزارش دهند و از سوی دیگر جامعه را در امنیت حاصل از اعمال مرتکبین بزه قرار دهند.» (نوربها، ۱۳۷۷: ۲۶۹)

از ویژگی های مجازات ها، حراس و تحقیر مجرم و ورود آسیب به اوست. ترس از مجازات ها هم برای خود مجرم و هم برای دیگران است. ترس یک عامل بازدارنده است، چون بشر برای امنیت و آسایش آرامش خود میلی ندارد که دچار اضطراب شود ‌بنابرین‏ ترس از مجازات ها مثل اعدام، حبس ابد، حبس مدت دار، شلاق و جزای نقدی آدمی را در مقابل سنجش ارتکاب عمل و مجازات منصرف می‌کنند.

چنانچه قوانین و مقررات با واقعیت های جامعه منطبق نباشد، با بی توجهی به درآمدها و توزیع عادلانه ثروت و عدالت اجتماعی تنظیم و تصویب شود به نوعی که بیکاری و فقر بیداد کند، دیگر مجازات‌ها نقش کمتری خواهند داشت.

شخصی که مرتکب جرم می شود از حیث اینکه مجازات آن جرم شدید یا خفیف باشد با سنجش درآمد و منافع حاصل از جرم و مجازات احتمالی آن دست به ارتکاب جرم می زند، مجرمی که در جامعه تحقیر می شود، و با اجرای مجازات در ملاء عام یا انتشار در رسانه های گروهی باشد نقش بازدارنده دارد. هدف مجازات ها اصلاح و تربیت بزهکاران است.

عریضی و گلپرور (۱۳۸۵) به پیش ­بینی تعهدسازمانی و مؤلفه­ های آن (تعهد همانندسازی، تعهد مبادله­ای و تعهد پیوستگی) بر اساس متغیرهای فردی و سازمانی، در یک نمونه­ ۳۱۹ نفری از کارکنان یک سازمان دولتی پرداختند. متغیرهایی که آن ها را به عنوان پیشایندها و پسایندهای تعهدسازمانی موردبررسی قرار دادند، شامل مشارکت در تصمیم ­گیری، خدمت به عموم، چشم­انداز شغلی، اعتماد به سرپرست، رضایت از پرداخت، فرصت ترفیع، انگیزش درونی، کیفیت سرپرستی، میل به ماندن، ترک خدمت، ادراک جایگزین­های شغلی، رفتارهای فرانقشی، اعتمادسازمانی، دلبستگی شغلی، دلبستگی به کار، رضایت از سرپرست و رضایت از همکاران بود. نتایج آن ها نشان داد که دلبستگی شغلی، مشارکت در تصمیم ­گیری، رضایت از پرداخت، چشم­انداز شغلی، فرصت ترفیع و ترک خدمت قادر به تبیین ۴۵ درصد از واریانس تعهد همانندسازی است. کیفیت سرپرستی، چشم­انداز شغلی، دلبستگی شغلی، رضایت از پرداخت، رضایت از همکاران و میل به ماندن ۴۳ درصد از واریانس تعهد مبادله­ای را پیش ­بینی می­ کند. برای تعهد پیوستگی، متغیرهای کیفیت سرپرستی، فرصت ترفیع، مشارکت در تصمیم ­گیری، رضایت از پرداخت، میل به ماندن و رضایت از همکاران به عنوان متغیرهای پیش­بین شناسایی شده و بیان کردن که این متغیرها، ۵۵ درصد واریانس تعهدپیوستگی را تبیین ‌می‌کنند. همچنین متغیرهای کیفیت سرپرستی، میل به ماندن، فرصت ترفیع، رضایت از همکاران، مشارکت در تصمیم ­گیری، دلبستگی شغلی ۶۷ درصد واریانس تعهدسازمانی را تبیین کرد.

-عریضی و گلپرور (۱۳۸۸) در پژوهشی به فراتحلیل رابطه بین ابعاد تعهدسازمانی (تعهدهمانندسازی، تعهد پیوستگی و تعهد مبادله­ای) با مشارکت در تصمیم ­گیری، رفتارشهروندی-سازمانی و رفتارهای فرانقشی پرداختند. نمونه موردمطالعات مورداستفاده شامل ۱۵ مطالعه انجام شده در سرتاسر ایران و در بردارنده­ ۴۱۲۹ نفر بود. داده ­های حاصل از این ۱۵ مطالعه، مورد فراتحلیل قرار گرفت. با بهره گرفتن از این روش، میانگین اندازه اثر برای روابط بین سه بعد تعهدسازمانی (به اضافه تعهدسازمانی کلی که حاصل جمع سه بعد مذکور است) با مشارکت در تصمیم ­گیری خدمت به عموم و رفتارهای فرانقشی محاسبه شد. یافته ­های فراتحلیل انجام­شده حاکی از آن بود که مشارکت در تصمیم ­گیری نسبت به خدمت به عموم و رفتارهای فرانقشی، دارای بالاترین میانگین اندازه اثر بر تعهد سازمانی کلی (برابر با ۵۴% نسبت به ۳۷% و ۱۹%) است. همچنین یافته­ ها حاکی از آن بود که مشارکت در تصمیم ­گیری به ترتیب با تعهد همانندسازی، تعهدمبادله ای و تعهد پیوستگی دارای میانگین اندازه اثر ۳۷%، ۳۲% و ۶۷% و خدمت به عموم به ترتیب با سه بعد تعهد سازمانی، دارای میانگین اندازه اثر ۳۳%، ۳۳% و ۲۵% است. رفتارهای فرانقشی نیز با سه بعد تعهدسازمانی میانگین اندازه اثر ۱۹%، ۲۱% و ۸۵% داشت.

-سلطان حسینی و همکاران (۱۳۸۸) به بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری و تعهدسازمانی کارکنان اداره کل تربیت بدنی استان اصفهان پرداختند. یافته­ ها نشان داد که بین کیفیت زندگی کاری و تعهدسازمانی کارکنان تربیت بدنی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. روش این پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه کارکنان ادارات تربیت بدنی استان اصفهان (۲۸۵ نفر) بود. حجم نمونه پس از برآورد آماری برابر با ۱۵۲ نفر بود که با بهره گرفتن از روش نمونم­گیری تصادفی طبقه­ای متناسب با جامعه­ آماری پژوهش انتخاب شدند. در این پژوهش از دو پرسشنامه تعهد سازمانی ما­یر (۱۹۹۰) و پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون (۱۹۷۳) استفاده شد، تجزیه و تحلیل داده ­ها از روش­های آماری آزمون ضریب همبستگی پیرسون و ضریب رگرسیون گام به گام استفاده شد. بنابر نتایج حاصله ‌می‌توان گفت که کیفیت زندگی کاری بر تعهد عاطفی و تعهد هنجاری کارکنان تأثیر می­ گذارد، در حالی که بین کیفیت زندگی کاری و تعهد مستمر همبستگی معناداری مشاهده نشد.

-در پژوهشی به بررسی ارتباط بین عوامل تعهدسازمانی و کیفیت زندگی کاری دبیران تربیت بدنی آذربایجان شرقی توسط فراهانی و همکاران (۱۳۸۸) پرداخته شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین دو بعد تعهد سازمانی (تعهد عاطفی و تعهد هنجاری) و کیفیت زندگی کاری دبیران رابطه­ معناداری وجود دارد اما در ‌به‌ عهد تعهد عقلایی و کیفیت زندگی کاری دبیران رابطه­ معناداری وجود ندارد. جامعه­ آماری این پژوهش را دبیران تربیت بدنی استان آذربایجان شرقی تشکیل می­ دهند که در سال ۱۳۸۸ تعداد آن ها ۹۹۱ نفر بوده است. نمونه گیری بر اساس جدول مورگان و به صورت تصادفی خوشه­ای انجام شده و تعداد نمونه­ ها ۲۷۶ نفر است. برای انجام پژوهش، از پرسشنامه تعهد سازمانی می­یر و آلن و پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون استفاده گردید.

-تورانلو و همکاران (۱۳۸۸) در پژوهشی مبتنی بر بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی در بین کارکنان آموزش و پرورش یزد بیان نمودند که بین این دو مؤلفه رابطه معناداری وجود دارد. جامعه­ آماری این تحقیق را تمامی کارکنان سازمان آموزش و پرورش شهرستان یزد تشکیل می­دهد. برای تعیین تعداد نمونه آماری، با بهره گرفتن از دستور برآورد حجم نمونه، شمار آماری ۱۲۰ نفر به دست آمد. همچنین نتایج تحقیق نشان می­دهد بین سابقه خدمت و تعهدسازمانی رابطه معناداری وجود ندارد. بر همین اساس ‌می‌توان گفت در صورتی که سازمان­ها بتوانند سطح کیفیت زندگی کاری کارکنان را افزایش دهند و شرایطی در محیط کار فراهم کنند تا آنان احساس عدالت، مساوات، رشد و ارتقای فرصت برای بروز قابلیت ­های خود را داشته­باشند، آن­گاه ‌می‌توان شاهد افزایش تعهد سازمانی و به دنبال آن رشد و پویایی سازمان بود.

-در پژوهشی که توسط صلاحیان و همکاران (۱۳۸۸) انجام شد، برخی عوامل سازمانی مؤثر بر تعارض کار-خانواده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که متغیرهای عدالت بین فردی، خشنودی شغلی و گرانباری شغلی با بهره گرفتن از روش رگرسیون گام به گام به صورت معناداری متغیرملاک را پیش ­بینی ‌می‌کنند. در این پژوهش جامعه آماری شامل ۳۵۲ نفر از کارکنان یک شرکت صنعتی در اهواز بوده که ۱۰۰ نفر از کارکنان شرکت به روش نمونه گیری تصادفی به پرسشنامه ­های خشنودی شغلی، تعارض کار-خانواده، عدالت بین فردی و گرانباری شغلی پاسخ دادند که ضرایب پایایی آلفای کرونباخ آن ها به ترتیب ۸۶%، ۸۳% ۸۱% و ۷۹% بودند.

منظورازانگیزش پیشرفت یا انگیزش موفقیت ،میل یا اشتیاق برای کسب موفقیت و شرکت در فعالیت‌هایی است که موفقیت در آن ها به کوشش و توانایی شخصی وابسته است(اسلاوین ،۲۰۰۶،ص ۳۲۶).

نیاز به پیشرفت یکی از نخستین انگیزه هایی است که به تفصیل مورد مطالعه قرار گرفته است(مک کلند ^[۲۱]، اتکینسون^[۲۲] ، کلارک^[۲۳] ، لاول^[۲۴]،۱۹۵۳). پژوهش درباره این انگیزه امروزه نیز ادامه دارد(اسپنس^[۲۵]،۱۹۸۳) افرادی که نیاز به پیشرفت در آن ها نیرومند است، می خواهند کامل شوند وعملکرد خود را بهبود بخشندآنان وظیفه شناسند و ترجیح می‌دهند کارهایی را انجام بدهند که

چالش برانگیز باشد و به کاری دست بزنند که ارزیابی پیشرفت آنان به نحوی، خواه با مقایسه آن با

پیشرفت سایر مردم یا بر حسب ملاک‌های دیگر امکان پذیر باشد . به بیان رسمی تر، پیشرفت رفتاری

مبتنی بر وظیفه است که اجازه می‌دهد عملکرد فرد طبق ملاک‌های وضع شده درونی یا بیرونی مورد

ارزیابی قرار گیرد که در برگیرنده فرد در مقایسه با دیگران است یا به نحو دیگری در بر گیرنده نوعی ملاک‌های عالی است ( اسپنس و هلم رایش ^[۲۶]،۱۹۸۳ ،اسمیت^[۲۷] ،۱۹۶۹).انگیزش پیشرفت را در

بسیاری از حوزه های فعالیت مثل شغل، مدرسه، هنرهای خانگی یا مسابقات ورزشی و قهرمانی

می توان مشاهده کرد . سازه انگیزش پیشرفت تحصیلی در مدرسه به رفتارهایی که به یادگیری و

پیشرفت منجر می شود ، اطلاق می‌گردد . یکی از بهترین پژوهش‌های مروری که انگیزش را به محیط تربیتی ارتباط داده است، توسط پینتریچ^[۲۸] و دوگوروت^[۲۹] در سال ۱۹۹۰ انجام شده است . آن ها نتیجه گرفتند

که این ارتباط از سه طریق میسر است :

۱- دلایل اهدافی که دانش آموز برای انجام تکالیف دارد ؛

٢ – باور فرد ‌در مورد توانایی‌های خودش برای انجام تکالیف که به انتظار از فرد مربوط می شود؛

٣ – واکنش‌های عاطفی دانش آموزان نسبت به تکلیف مثل اضطراب، خشم، غرور، شرم و احساس

گنا ه ( شاهسونی، ۱۳۷۹).

دانش آموزان از سطوح متفاوتی از انگیزه پیشرفت تحصیلی برخوردارند،به همین علت ، در

زندگی خود به شیوه های کاملا متفاوتی رفتار می‌کنند . به عنوان نمونه، اشخاصی که از نظر نیاز به

پیشرفت در سطح بالایی قرار دارند، نسبت به افرادی که نیاز به پیشرفت ضعیفتری دارند، بیشتر

متمایل به تحصیلات دانشگاهی، کسب نمره ای بالاتر و فعالیت‌های فوق برنامه هستند (اتکینسون،

۱۹۸۰).انگیزش پیشرفت تحصیلی در مدرسه به رفتارهایی اطلاق می‌گردد که منجر به یادگیری و

پیشرفت می شود . انگیزش پیشرفت با عوامل بسیاری در ارتباط ا ست که می توان دو مقوله

ویژگی‌های آموزشگاهی و اجتماعی را از مهمترین آن ها دانست .

عوامل آموزشگاهی متفاوتی می‌تواند در ایجاد انگیزش تحصیلی مؤثر باشند مثل اسنادهای

دبیران، ساختارکلاس درس، سیستم تنبیه و تشویق در مدرسه، روابط عاطفی درون مدرسه، روش

تدریس و آراستگی دبیر .

روش تدریس معلم می‌تواند یک عامل انگیرش باشد؛ روشی که بیشتر بتواند دانش آموز را

درگیر مسائل عاطفی بکند، می‌تواند انگیزش بیشتری برای یادگیری ایجاد کند

نوع ساختار کلاس نیز می‌تواند در افزایش انگیزش دانش آموزان به کار و تلاش بیشتر مؤثر

باشد . در یک کلاس با ساختار رقابتی، دانش آموزانی که توانایی بالا دارند، احساس غرور خواهند

کرد . اما ‌در مورد دانش آموز انی که توانایی آن ها کم است، میزان انگیزش کاهش می‌یابد . در

کلاس با ساختار غیر رقابتی، اثرات شکست، حتی شکست هایی که پس از تلاش بسیار اتفاق

می افتد، آنچنان ویرانگر نیست، زیرا در این گونه کلاسها، یادگیری انفرادی را مورد تأکید قرار

می‌دهند . ‌به این ترتیب خود بهبودی از خودکوشی پدید می‌آید (گیج ^[۳۰] و برلاینر^[۳۱] ،۱۳۷۳).

کاوینگتون^[۳۲] (۱۹۸۴)معتقد است که درساختار رقابتی کلاس دانش آموزان دارای توانایی بالا،

احساس غرور و دانش آموزان دارای توانایی کم، احساس شرم خواهند کرد و شکست های آن ها به

احساس عدم توانایی آن ها نسبت داده می شود . ایمز^[۳۳] ( ۱۹۸۴) بیان می دارند که در این کلاسها

بیشترین دانش آموزان بازنده هستند تا برنده .

۱۰-۲- سیالیت

خلاقیت‏ دارای سه بُعد غیرشناختی ، شناختی و انگیزشی است . ابعاد غیرشناختی خلاقیت شامل ویژگی‌‏های خلاق در امور حرکتی ، هنری و توانایی‌‏های خاصی است که در سطح افراد مشابه کمتر می‌‏توان شاهد آن بود (رضائی ،۱۳۹۱) ؛ابعاد شناختی خلاقیت نیز ناظر بر وجود تفکر واگرا در فرد است . فرد خلاق توانمندی تولید ایده‌‏های بیشتری دارد و جریان تولید ایده‌‏ها نزد او از انعطاف‌‏پذیری ذهنی بالاتری برخوردار است. او در جریان تولید ایده‏‌هایش ایده‌‏هایی بدیع و ابتکاری نیز تولید می‌‏کند که این ایده‌‏ها به ذهن کمتر کسی خطور می‌‏کند . ابعاد انگیزشی خلاقیت ناظر به انگیزه درونی فرد است و وی را بر آن می‌‏دارد که بدون آن که الزاماًً پاداش بیرونی وجود داشته باشد، به شکل مستمر و پی‌‏گیر به کار مورد علاقه‌‏اش بپردازد.

الف) بُعد شناختی‏ نظریه شناختی بر تفکر واگرا مبتنی است . تفکر واگرا درعین‌‏حال، تفکری است که برای هر پرسش ، پاسخ مشخصی ندارد و به پاسخ‌‏های متعدد و در جهت‏‌های گوناگون می‌‏پردازد ؛ در حالی که در تفکر همگرا پاسخی معین و مشخص به پرسش داده می‌‏شود . مهم‏ترین ویژگی‌‏های تفکر واگرا عبارت‌‏اند از :

۱) سیّالی : توانایی برقراری معنی‌‏دار بین اندیشه و بیان آن که افراد را قادر می‌‏سازد راه‏‌حل‏‌های متعددی برای حل یک مسئله واحد ارائه دهند . به عبارت دیگر، سیّالی به کمیت پاسخ‌‏های فرد به یک مسئله مرتبط است . این ویژگی مبتنی بر این عقیده است که کمیت موجب دگرگونی کیفیت می‌‏گردد .

۲) اصالت ابتکار: توانایی تفکر با شیوه غیرمتداول و خلاف عادت رایج، اصالت ابتکار مبتنی بر ارائه جواب‏‌های غیرمعمول ، تعجب‌‏آور و زیرکانه به مسائل است .

۳) انعطاف‏‌پذیری : توانایی تفکر با راه‏‌های مختلف برای حل مسئله جدید است . تفکر قابل انعطاف ، الگوهای جدیدی برای اندیشیدن طراحی می‌‏کند .

۴) بسط : توانایی توجه به جزئیات در حین انجام یک فعالیت است . اندیشه بسط‌یافته به کلیه جزئیات لازم یک طرح می‌‏پردازد و چیزی را از قلم نمی‌‏اندازد . گیلفورد و تورنس از بُعد شناختی به خلاقیت نگریسته‌اند و بر همین اساس ، آزمون‏‌های خویش را از خلاقیت تدوین کرده‌اند . گیلفورد در آزمون چهارگانه‌‏ای تفکر واگرا را می‌‏سنجند ، مانند : سیالی فکری ، سیالی کلامی ، سیالی بیانی ، سیالی تداعی . موارد استفاده از اشیا ، طراحی و…

جدول ۲-۴ ضریب آلفا

Reliability Statistics

Cronbach’s Alpha

N of Items

.۹۵۶

۳۴

جدول ۳-۴ ضریب دو نیمه گاتمن

Reliability Statistics

Cronbach’s Alpha

Part 1

Value

.۹۱۵

N of Items

۱۷^a

Part 2

Value

.۹۲۱

N of Items

۱۷^b

Total N of Items

۳۴

Correlation Between Forms

.۸۹۶

Spearman-Brown Coefficient

Equal Length

.۹۴۵

Unequal Length

.۹۴۵

Guttman Split-Half Coefficient
.۹۴۱

a. The items are: x1, x2, x3, x4, x5, x6, x7, x8, x9, x10, x11, x12, x13, x14, x15, x16, x17.

b. The items are: x18, x19, x20, x21, x22, x23, x24, x25, x26, x27, x28, x29, x30, x31, x32, x33, x34.

۲-۴-۴ کفایت نمونه گیری

همان طور که قبلاً اشاره شد، قبل از انجام تحلیل عاملی ابتدا از کفایت نمونه گیری اطمینان پیدا می­کنیم و می بینیم که آیا می توان داده های موجود را برای تحلیل مورد استفاده قرار داد یا خیر. برای این منظور از شاخص KMO^[47] و آزمون بارتلت^[۴۸] استفاده می‌کنیم.

در جدول(۴-۴) نتیجه آزمون بارتلت که تقریبی از آماره کای دو است، نشان داده شده است. مقدار Sig=0.000 این آزمون کوچکتر از ۰۵/۰ است که نشان می‌دهد تحلیل عاملی برای شناسایی ساختار، مدل عاملی، مناسب است و فرض شناخته شده بودن ماتریس همبستگی رد می شود. همچنین شاخص KMO با مقدار ۷۱۸/۰ در ابتدای این جدول آمده است و چون مقدار آن نزدیک به یک است، تعداد نمونه- یعنی تعداد پاسخ دهندگان- برای تحلیل عاملی کافی می‌باشد.

جدول ۴-۴ شاخص KMO و آزمون بارتلت

KMO and Bartlett’s Test

Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy(KMO).

.۷۱۸

Bartlett’s Test of Sphericity

Approx. Chi-Square

۱٫۹۴۶E3

Df

۵۶۱

Sig.

.۰۰۰

۳-۴-۴ تحلیل عاملی

جدول خروجی اول ماتریس همبستگی بین متغیرها را نشان می‌دهد که همبستگی هر متغیر با خودش یک می‌باشد. (نمایش این جدول را ضروری ندیدیم)

جدول۵-۴ اشتراک ها

Communalities

Initial

Extraction

x1

۱٫۰۰۰

.۸۹۵

x2

۱٫۰۰۰

.۷۵۲

x3

۱٫۰۰۰

.۹۰۴

x4

۱٫۰۰۰

.۸۷۲

x5

۱٫۰۰۰

.۸۲۰

x6

۱٫۰۰۰

.۷۵۳

x7

۱٫۰۰۰

.۷۰۱

x8

۱٫۰۰۰

.۷۵۷

x9

۱٫۰۰۰

.۷۷۷

x10

۱٫۰۰۰

.۹۴۳

x11

۱٫۰۰۰

.۸۷۵

x12

۱٫۰۰۰

.۸۳۹

x13

۱٫۰۰۰

.۹۳۰

x14

۱٫۰۰۰

.۵۹۸

x15

۱٫۰۰۰

.۷۸۰

x16

۱٫۰۰۰

.۶۸۳

x17

۱٫۰۰۰

.۷۴۰

x18

۱٫۰۰۰

.۸۲۷

x19

۱٫۰۰۰

.۹۲۱

x20

۱٫۰۰۰

.۶۳۵

x21

۱٫۰۰۰

.۶۸۴

x22

۱٫۰۰۰

.۷۱۸

x23

۱٫۰۰۰

.۵۵۲

x24

۱٫۰۰۰

.۹۴۷

x25

۱٫۰۰۰

.۸۸۱

x26

۱٫۰۰۰

.۷۱۷

x27

۱٫۰۰۰

.۸۳۱

x28

۱٫۰۰۰

.۷۰۰

x29

۱٫۰۰۰

.۸۴۵

x30

۱٫۰۰۰

.۷۱۴

x31

۱٫۰۰۰

.۸۹۵

x32

۱٫۰۰۰

.۸۸۷

x33

۱٫۰۰۰

.۸۳۸

x34

۱٫۰۰۰

.۹۳۰

Extraction Method: Principal Component Analysis.

خروجی دوم- یعنی جدول(۵-۴)- به ترتیب اشتراک اولیه و اشتراک استخراجی می‌باشد. اشتراک یک متغیر برابر توان دوم همبستگی چندگانه برای متغیرهای مربوطه با بهره گرفتن از عامل ها به عنوان پیش‌بینی کننده است. ستون اول اشتراک ها را قبل از استخراج عامل بیان می‌کند به همین دلیل همه ی اشتراک ها یک هستند . در ستون دوم هر چه مقادیر اشتراک استخراجی بزرگ تر باشد(بیشتر از ۵/۰)، عامل های استخراج شده متغیرها را بهتر نمایش می‌دهند( کمتر از ۵/۰ حذف می‌شوند). در این مثال همه متغیرها مقادیرشان از ۵/۰ بزرگ تر می‌باشد .

جدول۶-۴ واریانس کل

Total Variance Explained

Component

Initial Eigenvalues

Extraction Sums of Squared Loadings

Rotation Sums of Squared Loadings

Total

% of Variance

Cumulative %

Total

% of Variance

Cumulative %

Total

% of Variance

Cumulative %

۱

۱۴٫۲۳۷

۴۱٫۸۷۲

۴۱٫۸۷۲

۱۴٫۲۳۷

۴۱٫۸۷۲

۴۱٫۸۷۲

۴٫۸۶۴

۱۴٫۳۰۴

۱۴٫۳۰۴

۲

۲٫۷۵۰

۸٫۰۸۷

۴۹٫۹۶۰

۲٫۷۵۰

۸٫۰۸۷

۴۹٫۹۶۰

۴٫۷۷۱

۱۴٫۰۳۱

۲۸٫۳۳۶

۳

۲٫۴۱۹

۷٫۱۱۵

۵۷٫۰۷۴

۲٫۴۱۹

۷٫۱۱۵

۵۷٫۰۷۴

۴٫۰۸۵

۱۲٫۰۱۴

۴۰٫۳۵۰

۴

۲٫۱۲۲

۶٫۲۴۱

۶۳٫۳۱۶

۲٫۱۲۲

۶٫۲۴۱

۶۳٫۳۱۶

۳٫۹۴۶

۱۱٫۶۰۷

۵۱٫۹۵۷

۵

۱٫۹۱۱

۵٫۶۲۰

۶۸٫۹۳۵

۱٫۹۱۱

۵٫۶۲۰

۶۸٫۹۳۵

۳٫۲۳۰

۹٫۵۰۱

۶۱٫۴۵۷

۶

۱٫۴۰۶

۴٫۱۳۶

۷۳٫۰۷۱

۱٫۴۰۶

۴٫۱۳۶

۷۳٫۰۷۱

۲٫۵۰۰

۷٫۳۵۳

۶۸٫۸۱۰

۷

۱٫۱۷۹

۳٫۴۶۸

۷۶٫۵۳۹

۱٫۱۷۹

۳٫۴۶۸

۷۶٫۵۳۹

۲٫۴۵۰

۷٫۲۰۶

۷۶٫۰۱۶

۸

۱٫۱۱۷

۳٫۲۸۶

۷۹٫۸۲۵

۱٫۱۱۷

۳٫۲۸۶

۷۹٫۸۲۵

۱٫۲۹۵

۳٫۸۰۹

۷۹٫۸۲۵

در خروجی سوم – یعنی جدول(۶-۴) – قسمت اول با برچسب” Initial Eigenvalues” مربوط به مقادیر ویژه است که عامل ها با مقادیر ویژه بیشتر از یک در تحلیل باقی می مانند و عامل ها با مقادیر ویژه کمتر از یک از تحلیل خارج می‌شوند. این عوامل، عواملی هستند که حضور آن ها باعث تبیین بیشتر واریانس نخواهد شد.