با توجه به تعاریفی که ارائه شده در تمام تعاریف ذکر شده سه نکته مشابه وجود دارد:

الف) دارایی­ هایی موضوع پولشویی قرار می­ گیرند که ماهیت غیر قانونی داشته باشند.

ب) عملی پولشویی تلقی می­ شود که عالماً و عامداً به منظور قانونی جلوه دادن این اموال انجام می­ شود.

ج) مرتکب با پنهان کردن ماهیت و منشاء اصلی عواید مجرمانه، شناسایی مجرمانه بود عواید را غیر ممکن یا دشوار کند.

با توجه به مطالب گفته شده ‌می‌توان پولشویی ( در فضای مجازی ) را به شرح ذیل تعریف کرد:

« انتقال الکترونیکی عواید ناشی از جرم با بهره­گریزی از ابزارهای فناوری اطلاعات و در بستر شبکه­ های اطلاع رسانی رایانه­ای، نظیر اینترنت و سیستم­های مخابراتی به منظور پنهان سازی عالمانه منشا و ماهیت اصلی این عواید و تبدیل آن ها به اموال پاک به گونه ­ای که شناسایی منبع مجرمانه آن را غیر ممکن یا دشوار سازد»^[۲۸]۱٫

در ماده ۲ قانون مبارزه با پولشویی اینگونه تعریف شده است:

الف- تحصیل، تملک، نگهداری یا استفاده از عواید حاصل از فعالیت­های غیر قانونی با علم بر اینکه به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه ارتکاب جرم به دست آمده باشد.

ب – تبدیل، مبادله یا انتقال عوایدی به منظور پنهان کردن منشاء غیر قانونی آن با علم به اینکه به­ طور مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از ارتکاب جرم بوده یا کمک به مرتکب به نحوری که وی مشمول آثار و تبعات قانونی ارتکاب آن جرم نگردد.

ج – اخفاء یا پنهان یا کتمان کردن ماهیت واقعی، منشاء، منبع، محل، نقل و انتقال جابجایی یا مالکیت عوایدی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتجه جرم تحصیل شده است.

ب) نحوه پولشویی در فضای مجازی (سیبری)

پولشویی برای تطهیر درآمدهای مجرمانه خود از روش­های نوین و مدرنی بهره می­برند. از جمله این روش­ها استفاده از پول الکترنیکی و خدمات بانکداری الکترونیکی و همچنین بازار بورس ‌می‌باشد. که در این گفتار به بررسی این روش­ها می­پردازیم.

1. پول و بانکداری الکترونیک

پول الکترونیک، همان تکانه­های الکترونیکی یا داده ­های رایانه­ای است که واجد اعتبار مالی شده است و با به­ طور کلی دو نوع ‌می‌باشد:

۱ – ۱ – کارت­های هوشمند^[۲۹]۱: که به آن ها پول الکترونیک آنلاین هم گفته می­ شود و در قابل کارت­های اعتباری یا بدهی (debit cards) یا حتی ساده­ترین شکل آن ها یعنی کارت­های تلفن ظهور پیدا کرده ­اند. دلیل نامگذاری این کارت­ها به پول الکترونیک آنلاین است که نقل و انتقال وجوه به وسیله آن ها از طریق دستگاه­های خاصی نظیر خود پردازها صورت ‌می‌گیرد.

۲ – ۱ – پول الکترونیک کامپیوتری: این پول حتی به اندازه کارت­های هوشمند هم وجود خارجی ندارد و به­ طور کلی برای فضای تبادل اطلاعات طرح ریزی شده است. برای دسترسی به وجود آنلاین لازم است پیشاپیش نزد مؤسسه اعتباری یا بانکی که از این فناوری برخوردار است وجه یا اعتباری سپرده شود، سپس یک شماره اعتباری در اختیار مشتری قرار ‌می‌گیرد که می ­تواند از طریق رایانه شخصی خود از منزل یا هر جای دیگر با اتصال به اینترنت اقلام مورد نیاز خود را تهیه و برای پرداخت وجه فقط آن شماره در اختیار سایت مورد نظر قرار می­دهد که آن نیز به­ طور خودکار به سایت بانک یا مؤسسه مربوطه متصل می­ شود و وجه مورد نظر را به حساب خود منتقل می­ کند . با توجه به مطالب گفته شده مفهوم بانکداری الکترونیک نیز روش می­ شود که به طور کلی می_­­توان آن را انجام امور بانکی به شکل الکترونیکی دانست که در اینجا به جای ساختمان، نیروی انسانی و اسناد و اوراق کاغذی با فضای تبادل اطلاعات و یک سری برنامه ­های کاربردی و اسناد دیجیتال سروکار داریم.^[۳۰]۲

این فناوری جدید چنان برای پولشویان شگفت انگیز بوده که آن را بهشت خود نامیده­اند یکی از مهم­ترین ابزارهایی که در پول و بانکداری الکترونیک برای اجرای صحیح امور و بالا برد ضریب اطمینان کارکردها به کار می­رود، فناوری رمزنگاری و امضای دیجیتال ‌می‌باشد. به­ طور خلاصه کارکرد فناوری رمزنگاری این است که محتوا را به شکلی نامفهوم و غیر قابل درک تبدیل می­ کند و برای اینکه به حالت اولیه برگردد لازم است فرایند رمز گشایی

اجرا شود که بدیهی است فقط سازنده و واگذارنده این فناوری و ارسال کننده و دریافت کننده محتوا توانایی انجام آن را دارند^[۳۱]۱٫ با توجه ‌به این توضیحات مشخص می­ شود که اگر پول الکترونیک رمزنگاری شود دیگر محتوای آن نامفهوم خواهد شد و تنها دریافت کننده آن که مشخص نیست در کدام نقطه از جهان قرار دارد می ­تواند با اجرای برنامه رمزگشایی مربوطه از آن آگاهی یابد. ‌به این ترتیب چنان سطحی از محرمانه بودن و ناشناس ماندن برای این مبادلات مهیا می­ شود که هر کس می ­تواند از هر جای دنیا مبلغ مورد نظر خود را به نقطه­ای دیگر ارسال کند، بی آنکه کسی از محتوای آن آگاهی یابد. و این حالت بهترین وضعیت ممکن را برای پولشویان فرهم می­ کند چون آن ها دیگر مجبور نخواهند بود برای تطهیر اموال نامشروع خود مراحل سه گانه مورد نظر را طی کنند یا به خاطر آن مرتکب جرایم دیگری نظیر حمل، تطهیر یا تهدید کارمندان مؤسسات مالی و بانکی شوند.

در کشورهایی مثل آمریکا که محل عمده خرید و فروش مواد مخدر است امکان واریز این وجوه کلان به حساب­های بانکی یا انجام خریدهای نقدی به وسیله آن ها وجود ندارد. چرا که اولاً بانک­­ها بدون شناسایی کامل مشتری از افتتاخ حساب برای وی سرباز می­زنند. ثانیاًً در آمریکا نه تنها بانک­ها که افراد و مؤسساتی مثل صرافی­ها، بنگاه­­های ملی و حتی و کلا از اواسط دهه ۸۰ میلادی طبق قانون موظف شده_­­اند موارد مشکوک و نیز معاملات نقدی بالاتر از ده هزار دلار را به مقامات دولتی گزارش دهند.^[۳۲]۲

‌بنابرین‏ پولشویان راهی جز انتقال اسکناس­ها و چک_­­ها به خارج از آمریکا و گذاشتن آن ها در بانک­های کشورهای دیگر و سپس در صورت لزوم، انتقال مجدد آن ها از طریق نظام بانکی بین ­المللی به بانک­های آمریکایی ندارند.

به­ طور کلی کشورهای جهان را از لحاظ نظام ارزی به دو دسته اصلی ‌می‌توان تقسیم کرد: در یک دسته از کشوها، نظام ارزی حاکم ‌می‌باشد که در آن ها ورود و خروج ارز آزاد ‌می‌باشد. دولت و بانک مرکزی در بازار ارز مداخله نمی­کنند و بازار ارزی این دسته از کشورها در واقع یک بازار جهانی ارز را تشکیل می­دهد. در مقابل دسته­ دیگری از کشورها، دارای نظام کنترل ارزی می­باشند. در این کشورها ورود و خروج ارز در کنترل و هدایت مقامات سیاسی و ارزی ‌می‌باشد و بالطبع ارتباط آزاد با بازارهای جهانی وجود ندارد. بسیاریاز کشورها به ویژه کشورهای جهان سوم با جای گرفتن در دسته اخیر، حق دشتن حساب­های ارزی را به شهروندان خود نمی­دهند. کنترل­های تبدیل ارز همچنین در کشورهایی که ارز آن ها در مقایسه با ارزهای خرجی قوی­تر، ضعیف است برای جلوگیری از اقدام شهروندان به خارج

مالکیت زمانی^[۷۳] یا به تعبیری تایم شر ،یک نهاد حقوقی جدید نیست، بلکه یک روش استفاده است که ممکن است در قالب عقد بیع، اجاره یا هر نوع عقد دیگری، متناسب با نهادهای پذیرفته شده در حقوق داخلی، مورد استفاده قرار گیرد. مهمترین مسئله­ای که حقوق ‌دانان ما با آن روبرو هستند، نبود تصویری صحیح از این نهاد تازه تأسیس حقوقی است. البته فقدان تصویر صحیح با عنایت بر جدید بودن مبحث، تعجب­انگیز نیست. چرا که کشورهای دارای نهاد حقوقی «تایم شر» در ابتدا با چنین مشکلی مواجه بوده ­اند.امروزه تصور و نظر بعضی از حقوق ‌دانان، این است که تایم شر نوعی عقد است در حالی که به نظر چنین فرضیه­ای اشتباه است. زیرا همان‌ طور که بحث خواهد شد، خواهیم دید که تایم شیر نه یک عقد بلکه یک نهاد حقوقی است که در آن عقود مختلف وجود دارد.

بند دوم:تاریخچه مالکیت زمانی­

همان‌ طور که گفتیم این واژه برای اولین بار در استفاده از رایانه مطرح شد، این واژه بدین معنا بود که تعداد زیادی از افراد می ­توانند به بانک اطلاعاتی یک شرکت رایانه­ای در قبال پرداخت هزینه مختصری دسترسی داشته باشند و کلاً روشی در اخذ اطلاعات از رایانه بود که در آن، رایانه­ای که به منظور دادن اطلاعات و سرویس عمومی در نظر گرفته می­شد، امکان سرویس­دهی به چندین کاربر را می یافت. این مفهوم در اوایل سال ۱۹۵۷ توسط «باب بور» در مقاله­ای در مجله “کنترل اتوماتیک” مطرح شد.

گسترش استعمال «تایم شر» در برخی از کشورهای اروپایی و نقشی که این نهاد در جذب سرمایه­ها و جلوگیری از اتلاف منابع دارد، برخی از شرکت‌های ایرانی را بر آن داشته تا این روش را الگوی فعالیت‌های خود قرار دهند. اگر چه این شرکت‌ها تطبیق فعالیت‌های خود بر موازین حقوقی و قوانین جاری، از قراردادهایی چون «بیع مشاع» و «صلح منافع» کمک ‌گرفته‌اند، اما با توجه به رواج این مسئله در سال‌های اخیر و به ویژه استفاده از عناوین «بیع زمانی» و «تایم شر» و نیز با توجه به بهره­ گیری از این شرکت‌ها از تجارب شرکت‌های خارجی، بیم آن می­رود که مشکلاتی از این ناحیه ایجاد شود لذا لازم است در جهت قانونمندشدن آن اقدام شود.

امروزه هرگاه «از تایم شر» به طور مطلق استعمال می­ شود، ذهن متوجه استفاده از املاک و مستغلات، مخصوصاً در مناطق تفریحی می­ شود، «کوه های آلپ» در فرانسه که همیشه میزبان تعداد زیادی از طرفداران ورزش اسکی بود که برای گذراندن تعطیلات خود به آنجا می­آمدند. در اوایل دهه شصت، جمعیت کسانی که می­خواستنداز آن مناطق استفاده کنند روبه فزونی گذاشت و محدودیت خانه­های ویلایی باعث شد که مالکان ویلا برای کسانی که می­خواستند همه ساله در آن ناحیه به اسکی بپردازند، به صورت تضمینی «رزرو» کنند.بدین ترتیب کسانی که قبلاً خانه را برای یکسال کامل به اجاره می­گرفتند، مجبور نبودند برای خانه­ای که فقط یک یا چند هفته­ از آن استفاده می­کردند، اجاره بهای یکسال را بپردازند و بقیه گردشگران نیز می­توانستند با خیالی آسوده نسبت به مکانی که از قبل رزرو کرده و هزینه آن را که کمتر از خرید یا اجاره بلند مدت بود پرداخته بودند به مسافرت بروند.

لذا خاستگاه اولیه مالکیت زمان­بندی شده یا تایم شیر کشور فرانسه بوده است. البته سال دقیق پایه­گذاری این تأسیس حقوقی مورد اختلاف است ولی صنایع متعددی در سال‌های ۱۹۶۴، ۱۹۶۵، ۱۹۶۷، ۱۹۶۸ در فرانسه مشاهده شده است. اولین ارائه کننده این نهاد یک شرکت با مسئولیت محدود سوئیسی به نام «هی مک»^[۷۴]‌می‌باشد که در سال ۱۹۶۳ ‌به این کار دست زد از سال ۱۹۸۶ فرانسه نهاد مالکیت زمان­بندی شده را در قانون حقوق شرکت‌های خود وارد کرد^[۷۵].

کشور دیگری که مبحث مالکیت زمانی را دارا ‌می‌باشد، ایالات متحده آمریکا است. از جمله موادی که این صنعت را در آمریکا گسترش داد، نهاد «آردا»^[۷۶] ‌می‌باشد. اولین نوع مالکیت زمان­­بندی شده در شکل حق استفاده در آمریکا در سال ۱۹۶۹ در هاوایی و در شکل دارای سند در کالیفرنیا در سال ۱۹۷۳ مطرح گردید. آنچه مسلم است این نوع مالکیت در اروپا در دهه ۱۹۶۰ به منظور افزایش حق انتخاب جهت گذاردن تعطیلات آغاز شد و قدمت صنعتی آن به بیش از ۴۵سال می­رسد و امروزه حدوداً ۷/۶ میلیون نفر در دنیا مالک این نوع نهاد حقوقی می­باشند.

اتحادیه­ اروپا دستورالعمل EC/47/94 پارلمان و شورای اروپا مصوب ۲۶ اکتبر ۱۹۹۴ در حمایت از خریداران در خصوص جنبه­ های خاص قرارداد مربوط به خرید حق استفاده از اموال غیرمنقول بر مبنای مالکیت زمانی «تام شیر» مقرراتی وضع کرد که به کشورهای عضو، سی ماه یعنی تا ۳۰ آوریل ۱۹۹۷ فرصت داده شد تا اقدامات لازم را در راستای تطبیق با آن را به عمل آورده و به کمسیون مربوط اطلاع دهند.طی این مهلت تنها دوکشور عضو یعنی انگلستان و جمهوری آلمان اقدامات لازم در راستای انطباق قوانین داخلی خود با دستورالعمل را اعلام کرده ­اند، یونان آخرین کشوری بود که اقدامات خود را در اوایل اکتبر ۱۹۹۹ اعلام کرد.

مسئله مالکیت زمانی یا تام شیر به تعبیر فقهی ویا حقوقی آن افراز منافع از زمانی در ایران مطرح شد و به ادبیات حقوقی ما وارد شدکه شرکتی به نام «شرکت مجتمع توریستی و رفاهی آبادگران ایران» اقدام به فروش هفتگی آپارتمانها و ویلاهای توریستی واقع در ساحل جزیره کیش نمود این شرکت در آگهی­ها و برگه­های تبلیغاتی خود از عنوان تایم شیر، مالکیت زمانی و بیع زمانی استفاده نمود. شروع فعالیت این شرکت به ویژه استفاده از اصطلاحات و عناوین بحث انگیز فوق موجب مطرح شدن این موضوع در محافل حقوقی گردید. البته این نهاد در حقوق ایران و خصوصاًً در فقه بی­سابقه بود^[۷۷]. بر اساس مطالعات انجام شده در این زمینه تحقیقات جامعی صورت نگرفته و مفهوم این تأسیس در حاله­ای از ابهام به سر می­برد و صرفاً مقالات منتشر شده در چند سال اخیر و با رونق گرفتن این نهاد در کشور و نظرات اساتید علم حقوق تحقیقاتی انجام نشده است. با این حال این نهاد حقوقی تا کنون در قوانین کشور ما در حاله­ای از ابهام قرار دارد و تعریف مشخصی از آن به عمل نیامده است.

بند سوم: ماهیت مالکیت زمانی

لیپمن (۲۰۰۳) تفکر انتقادی را به عنوان تفکری کاربردی معرفی می‌کند که استفاده از آن ‌تغییراتی عقلانی حاصل ‌می‌آورد. دو سویه است که در پایین­ترین حد اتکای آن، قضاوت است و در بیشترین حد آن عمل کردن به قضاوت‌هاست می‌توان سه خصصیه را برای آن برشمرد: ۱- تکیه بر ملاک‌ها ۲- خود تصحیح­گر است ۳- حساس به زمینه‌های وقوع است ( به نقل از عباسی، ۱۳۸۰). از آن جا که تفکر انتقادی تفکر درباره تفکر است می‌تواند ضعف و کمبودهای خود را پیدا کند. «تفکر انتقادی مستلزم فرایندهای عالی ذهن و داوری بر اساس شواهد و مدارک است. تفکر انتقادی نوعی حل مسئله است. اما علاوه بر حل مسئله دارای عناصری از توانایی‌های تحلیل و ارزشیابی امور است » (سیف، ۱۳۸۹). مایرز (۱۹۶۰)، نیز این­گونه تفکر انتقادی را تعریف می‌کند: شناسایی استدلال‌های غلط، عدم هیجان عاطفی در مواجه با مسئله است. عامل کلیدی در تفکر انتقادی طرح سئوالات مسئله، نقد و بررسی راه ‌حل ‌ها و یافتن جایگزین‌هاست (ترجمه­ی ابیلی، ۱۳۸۴).

کوتاه سخن این که، چنین به نظر می­رسد بین متغیرهای اجتماعی از جمله سلامت اجتماعی با سبک­های هویت، یک ارتباط ضمنی وجود دارد. در تحقیق حاضر سه مدل متفاوت آزمایشی جهت بررسی نقش گرایش به تفکر انتقادی در ارتباط بین سبک­ها هویت و سلامت اجتماعی پیشنهاد شده است.

۱-مدل اثر مستقیم: در این مدل فرض می‌شود که سبک‌های پردازش هویت و تفکر انتقادی به طور مستقیم و مستقل با متغیر سلامت اجتماعی ارتباط دارند.

۲- مدل اثر تعدیل­کننده^[۱۳]: در این مدل فرض می­ شود قدرت و جهت ارتباط سبک­های هویت و سلامت اجتماعی با سطوح مختلفی از تفکر انتقادی تغیر می‌کند.

۳- مدل اثر واسطه­ای^[۱۴]: فرض این مدل آن است که رابطه­ بین سبک‌های پردازش هویت و سلامت اجتماعی وقتی که اثر متغیر تفکر انتقادی کنترل شود به طور معنی­داری تقلیل پیدا می‌کند(برزونسکی، ۲۰۰۴).

مروری در متون­های پژوهشی حاکی از آن است مطالعاتی که به بررسی و مطالعه‌ سه متغیر مطرح در پژوهش پرداخته باشد محدود است ‌بنابرین‏ ارائه­ نتایج تحقیقاتی که در پی می‌آید ممکن است به طور مسقیم با موضوع تحقیق حاضر ارتباط نداشته باشد ولی در راستای سوابق محسوب می شود با توجه به ادبیات مورد بررسی ‌در مورد متغیرهای سبک‌های هویت، ‌اثر آن برسلامت اجتماعی وابهام در نقش گرایش به تفکر انتقادی به عنوان زیر مجموعه‌ای از حل مسئله، سوال این پژوهش آن است که، در ارتباط بین سبک های هویت و سلامت اجتماعی آیا تفکر انتقادی نقش دارد؟ در صورت وجود نقش برای تفکر انتقادی، آیا تفکر انتقادی در ارتباط بین سبک‌های هویت و سلامت اجتماعی دارای نقش واسطه‌ای یا تعدیل‌گر؟

۱-۳ اهداف و فرضیه ­های پژوهش

هدف کلی:

شناخت نقش واسطه ­ای تفکر انتقادی ،بین سبک‌های هویت و سلامت اجتماعی است.

هدف­های فرعی:

۱ – شناسایی نقش واسطه‌ای تفکر انتقادی در ارتباط بین سبک‌های هویت و سلامت اجتماعی.

۲- شناسایی نقش تعدیل­گر تفکر انتقادی در ارتباط سبک‌های هویت وسلامت اجتماعی.

۳- بررسی سلامت اجتماعی در ارتباط با انواع سبک‌های هویت.

فرضیه ­های پژوهش:

۱- سبک‌های هویت پیش ­بینی کننده مناسبی برای سلامت اجتماعی و تفکر انتقادی است.

۲– بین سبک‌های هویت و سلامت اجتماعی تفکر انتقادی نقش واسطه‌ای دارد.

۱-۴٫ اهمیت و ضرورت پژوهش

مشخص بودن هویت یکی از مهمترین عوامل در روشن بود هدفمندی زندگی انسان است. فردی که در پرسش و پاسخ‌های مربوط به فرایند هویت خویش درست عمل ‌کرده‌است، دارای یک هویت شکل یافته است و با استناد ‌به این هویت شکل گرفته است که مسیرهای مختلف زندگی خویش را تعیین می‌کند و در هنگام برخورد با مشکلات و فشارها، می‌تواند راه‌حلی مناسب یابد در یک جامعه هنگامی که افراد به هویت یافتگی موفق رسیده ­اند از یک سو یاری دهنده آن­ها در برخورد چالش‌ها و تصمیم‌گیرهای درست است از سوی دیگر سبب کاهش مشکلات روحی و روانی آن­ها نیز هست و در کل زمینه‌ساز و پیش­نیاز سلامت اجتماعی فرد را تضمین می‌کند.

کسب هویت و فرآیندی که طی آن اتفاق می‌افتد بدور از رشد شناختی رخ نمی‌دهد رشد شناختی و استفاده از عنصر گرایش به تفکر انتقادی یک عامل بسیار مهم در ارزیابی افکار و باورهای مختلفی، که توسط اطرافیان، رسانه­های ارتباطی و فناوری ­های ارتباط جمعی است. تفکر انتقادی قبل از آن که در عرصه­ تصمیم‌گیری برای عملکرد در زندگی فرد، کارآ باشد به انتخاب شیوه­ زندگی و گزینش باورها و نگرش­هایی که زیر بنای شکل‌گیری مسیر زندگی فرد است کمک می­ کند.اگر نوجوان وجوانان از تفکر انتقادی و مهارت‌های آن مانند حل مسئله، در فرایند کسب هویت کمک گیرند علاوه بر یافتن شخصیتی محکم و منسجم، سلامت اجتماعی فرد از پیامدهای آن می ­تواند باشد.

جامعه مورد تحقیق این پژوهش دانشجویان( دانشگاه خوارزمی – کرج) است از آن جا که این قشر بخش عمده‌ای از جمعیت جوان کشور را تشکیل می‌دهند ضرورت پرداختن به سلامت اجتماعی آن­ها امری ضروری است چرا که هر گونه نارسایی در این مورد سبب کاهش توانایی‌های آنان و در نتیجه کاهش پیشرفت در جامعه را سبب می‌شود و از نگاه دیگر می‌توان پیش ­بینی کرد سلامت روانی و اجتماعی آن ها در بلند مدت تاثیری منفی بر سلامت تمام احاد جامعه خواهد گذاشت.

به طور کلی اهمیت تحقیق حاضر در بررسی متغیرهای مؤثر(واسطه‌ای و یا تعدیل‌گر) بر سبک‌های هویت بر سلامت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه خوارزمی است و نتایج آن می‌تواند ابتدا به شناخت علمی دقیقی از روابط این متغیرها کمک کند و ابعاد بیشتری از سازه­ های مورد بررسی را که تاکنون ناشناخته مانده است را آشکار سازد از طرفی مطرح کردن این متغیرها می‌تواند از چند واقعیت اساسی پرده بردارد:

• • ضعف دانش آموزان و معلمان در مهارت‌های گرایش به تفکر و لزوم تجهیز آن­ها ‌به این مهارت.

• • ضرورت آموزش مهارت تفکر انتقادی و جاگرفتن در سیستم تعلیم وتربیت است که متاسفانه توجه وتعهد با این هدف در کلاس‌های درس و برنامه‌ریزی آموزش و پرورش مدارس به فراموشی سپرده شده است و یا از فعالیت‌های مربوط به آن پشتیبانی لازم به عمل نمی­آید.

• • آن چه در کشور ما در سال‌های اخیر مورد غفلت قرار گرفته است توجه ناکافی به سلامت اجتماعی افراد است اگر چه سلامت فیزیکی تا حد زیادی برآیند سلامت اجتماعی در هر جامعه­ای است اما پژوهش‌های اندکی در کشور در زمینه وضعیت سلامت اجتماعی در ارتباط با متغیرهای تاثیر گذار بر آن انجام گرفته است.

• در پژوهش‌های انجام شده در ایران در ارتباط با پایگاه‌های هویت باید گفت بیشترپژوهش‌ها انجام شده ‌در سال‌­های اخیر به دلیل در دسترس نبودن ابزار مناسب، اغلب در زمینه هویت شغلی بوده است.

هم­چنین با بررسی‌های اولیه‌ای که پژوهشگر در خصوص متغیرها و نحوه­ ارتباط آن ها به دست آورده، پژوهش‌های اندکی نزدیک ‌به این نوع پژوهش صورت گرفته است.

۱-۶. تعریف‌های نظری متغیرها

تفکر انتقادی

واضح است که هر قدر نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی بیشتر باشد قدرت تولید پول بانک‌ها تضعیف شده و حجم کلی نقدینگی به سمت مقدار پایه پولی میل می‌کند

۲-۶-۵ مفهوم نرخ بازگشت سرمایه

تعادل درآمدها و هزینه ها همواه تحت نرخ مشخصی امکان پذیر است که به آن، نرخ بازگشت سرمایه می گوییم.یا ارزش خالص فعلی در این روش تمامی دریافت و پرداخت های طی دوره های مختلف را به دوره اول می آوریم، یا ارزش فعلی را برای هریک حساب کرده و با هم جمع می‌کنیم.

معیارهای مبتنی بر اطلاعات حسابداری و اطلاعات بازار

این معیارها علاوه بر استفاده از اطلاعات موجود در صورت های مالی اساسی و یادداشت های همراه، اغلب از اطلاعات بازاز نیز برای اندازه گیری عملکرد شرکت استفاده می نمایند. بهمین دلیل این معیارها علاوه بر حفظ مزایای معیارهای قبلی، برخی از معایب آن ها را نیز برطرف می‌کنند. بعبارتی چون از اطلاعات بازار نیز استفاده می‌کنیم، معیارها تا حدودی مربوط تر هستند و بیشتر با واقعیت همخوانی دارند ولی از قابلیت اتکاﺀ کمتری برخوردارند و به دلیل اینکه اطلاعات بازا دائماً در حال تغییر می‌باشند این معیارها نسبتا بی ثبات هستند. در حالت کلی این معیارها نسبت به معیارهای مبتنی بر اطلاعات تاریخی ارجحیت دارند و عملکرد شرکت را دقیق تر اندازه گیری می‌کنند. این معیارها شامل نسبت قیمت به سود (P/E)، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام و نسبت Q توبین می‌باشد. (جهانخانی و ظریف فرد، ۱۳۷۴)

معیارهای اقتصادی سعی می‌کنند با تبدیل اطلاعات حسابداری از طریق انجام برخی تعدیلات به اطلاعات اقتصادی، اطلاعات اقتصادی را مبنای ارزیابی عملکرد شرکت ها قرار دهند‏، بعبارت دیگر این معیارها عملکرد شرکت را با توجه به قدرت کسب سود دارایی های موجود و سرمایه گذاری بالقوه و باعنایت به نرخ بازده و نرخ هزینه سرمایه، ارزیابی می‌کنند. (جهانخانی و ظریف فرد، ۱۳۷۴)

مهمترین معیارهای که در زمینه ارزیابی عملکرد با بهره گرفتن از معیارهای اقتصادی وجود دارند عبارتند از:

ارزش افزوده بازار ، ارزش افزوده اقتصادی ،ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده.

وقتی می‌خواهیم به بررسی عملکرد شرکتی‌ بپردازیم تمام توجه ما به صورت سود و زیان آن جلب‌ می‌شود،زیرا سود یا زیانی که شرکت طی یک سال‌ کسب کرده،عامل بسیار مهمی برای شناخت‌ چگونگی عملکرد آن است.امّا صورت سود و زیان‌ ممکن است تمامی رویدادهای با اهمیت رخ داده در طول سال را منعکس نکند.برای مثال اگر ارزش‌ دارایی‌های شرکت به دلیل تجدید ارزیابی طی دوره‌ افزایش یابد،با وجود نقش مهم این موضوع در عملکرد مالی شرکت،‌بر اساس اصول حسابداری از یک طرف دارایی‌های ثابت شرکت افزایش می‌یابد و از طرف دیگر اندوخته تجدید ارزیابی ایجاد می‌شود و این موضوع انعکاسی در صورت سود و زیان نخواهد داشت.

ریچارد ال . دفت سود آوری نشان دهنده ی عملکرد کلی سازمان های انتفاعی است . امکان دارد سودآوری بر حسب سود خالص ، سود هر سهم یا بازده ی سرمایه گذاری بیان شود . سایر هدف های کلی سازمان عبارت اند از رشد وحجم تولید . افزایش فروش یا سود در طول یک دوره ی زمانی معین را رشد می‌نامند . حجم فعالیت یعنی کل فروش ، محصولات یا خدماتی که ارائه می شود .

۲-۷ مفهوم اثر بخشی

اثربخشی سازمان درجه یا میزانی که سازمان به هدف های مورد نظر خود نایل می‌آید . (ریچارد ال . دفت ) به طور کلی ،در یک سازمان ، محاسبه اثربخشی چندان ساده نیست . برای سنجش یا اندازه گیری اثربخشی سازمان از سه روش با عنوان رویکرد مبتنی بر هدف که به جنبه محصول یا تولید سازمان توجه می شود و نیز اینکه آیا سازمان به اهداف خود رسیده است یا خیر و رویکرد مبتنی بر تامین منابع سیستم که به نقطه آغاز فرایند تولید سازمان توجه می شود ، و اینکه آیا سازمان برای ارائه عملکرد بسیار خوب توانسته است منابع لازم را به صورتی مؤثر تامین نماید .

برای سنجش یا اندازه گیری اثر بخشی سازمان با بهره گرفتن از روش مبتنی بر فرایند درونی ، به فعالیت های درون سازمان توجه می شود و با بهره گرفتن از شاخص های کارایی و سلامت درون سازمان ، اثربخشی سازمان اندازه گیری می شود .

کارایی را مقایسه میزان خروجی ها با توجه به میزان ورودی یا میزان داده نسبت به ستاده با توجه به اهداف تعریف شده برای سیستم می‌نامند. بهره وری را نیز استفاده هر چه بهتر از منابع موجود جهت تولید فعلی یا بیشتر تعریف می‌کنند.

بهره وری و کارایی با یکدیگر ارتباطی بسیار نزدیک دارند به گونه ای که می توان ادعا کرد که کارایی و بهره وری لازم و ملزوم یکدیگرند و موفقیت یکی فاعل یا مفعول موفقیت دیگری است. اما اثر بخشی در رده بالاتری از لحاظ جامعیت نسبت به کارایی و بهره وری قرار دارد.( ریچارد ال. دفت ) دیدگاه یک مدیر اثر بخش یک دیدگاه همه جانبه و کلان است . اثر بخشی مؤلفه‌ و ویژگی اصلی سازمان‌های پیشرو امروزی است که اتفاقا از ارکان اصلی آن کارایی و بهره وری هستند. در واقع موفقیت واقعی مدیر در گرو اثر بخشی وی برای کسب هدف و کارایی عملکرد است.

۲-۸ مفهوم تسلط شرکت ‌بر بازار

اندازه گیری قدرت یک نام تجاری ،محصول ،خدمات و یا شرکت ،نسبت به ارائه رقابت است . اغلب یک عنصر جغرافیایی در چشم انداز رقابت وجود دارد . در تعریف تسلط بر بازار،شما باید ببینید تا چه حد یک محصول یا نام تجاری یا کنترل دسته بندی محصولات شرکت در یک منطقه جغرافیایی غالب است .

بخش دوم : پیشینه ی پژوهش

۲-۹ رابطه ی بین فرهنگ بازارمحوری و عملکرد بازرگانی

۱ – ماده ۱۵۵ قانون مدنی ایران : زنی که بین او و شوهر خود نزدیکی واقع نشده و همچنین زن یائسه نه عده طلاق دارد و نه عده فسخ نکاح ولی عده وفات در هر دو مورد باید رعایت شود

می‌باشد. ‌بنابرین‏ حکم عده ساقط نمی شود. علی‌رغم خدشه مذ کور، بعضی از فقها مانند میرداماد، در کتاب حدائق باب طلاق، حیله مذکور را صحیح دانسته است. گرچه شیخ بهایی در جواهر، حیله را برای فرار از عده مؤثر ندانسته و قابل خدشه می‌داند.^(۱)

به طور کلی در حقوق اسلامی، این نکته مورد تأکید قرار گرفته است که اساساً حیله و تقلب، مبتنی بر سوء نیت و تظاهر است. در حالی که صداقت و مبارزه با دروغ گویی از شعایر اسلامی بشمار می رود. و هر عملی در مخالفت با آن مذموم می‌باشد. پیامبر گرامی اسلام(ص) فرموده اند: که ارزش عمل انسان وابسته به نیت و انگیزه اوست. ( انما الاعمال بالنیات )

آیا استفاده از وسیله قانونی، هدف غیر قانونی را مشروع می‌سازد؟

در قرآن کریم نیز آیات متعددی در زمینه بطلان حیله و تقلب مشاهده می شود. بارزترین آن، ماجرای اصحاب سبت ( شنبه ) است که در سوره بقره، آیات ۶۵و۶۶ و سوره نساء آیه ۱۵۴ به آن اشاره گردیده است. در قضیه اصحاب سبت، مردم قومی، از ماهیگیری در روز شنبه منع شده بودند برخی از آنان به دلیل اینکه روزهای شنبه ماهی های زیادی به ساحل می آمدند، برای فرار از این محدودیت، حوضچه هایی در کنار ساحل تعبیه کرده، به طوری که ماهیان پس از ورود در حوضچه ها، امکان خروج از آن را نداشتند. سپس در روز یکشنبه که دیگر با محدودیتی مواجه نبودند، مبادرت به صید آن ها می‌کردند. در ماجرای اصحاب سبت قرآن با حیله مخالفت کرده و بر همین اساس ، مفسرین قرآن و بسیاری از فقها آن را دلیل بطلان حیله و تقلب دانسته اند. از طرف دیگر در مقررات اسلامی، مدارک و احادیث متعددی درباره بطلان حیله و حرام بودن آن وجود دارد و فقهای بسیاری برای مبارزه با حیله و تقلب کوشش های زیادی بعمل آورده اند.^(۲) محقق اردبیلی در شرح ارشاد، کتاب بیع در مخالفت با حیله، فتوی مشهوری داده که ترجمه آن چنین است: « باید به هر صورت ممکن از ارتکاب حیله خودداری شود و چنانچه کسی ناگزیر از آن شد، کاری کند که موجب نجات او نزد خداوند بزرگ باشد و فریب حیله و صورت ظاهر آن را نخورد. بلکه بعلت و حکمت تحریم ربا توجه کند ».

از دیگر فقهایی که در باب مردود بودن حیله و تقلب تقریراتی داشته اند، می توان از ناصر که یکی از اجداد سید مرتضی و از خانواده امامت است، نام برد. وی در کتاب خود به نام ناصریات ضمیمه جوامع الفقهیه،

هر نوع حیله را چه در شفعه و چه در سایر معاملات باطل دانسته است. وحید بهبهانی نیز در اکثر تألیفات خود، با حیله هایی که نسبت به قواعد اسلامی صورت می‌گیرد مخالفت ‌کرده‌است. با توجه به وجود منابع،

مدارک و احادیث متعدد در باب مذمت و مردود بودن حیله و تقلب، از آنجا که مبانی حقوق مملکت ما با

۱ – محمود کاشانی ، پیشین ، صفحه ۵۲

۲ – مستفاد از محمود کاشانی ؛ پیشین ، صفحات ۱۷ و ۱۸

قواعد اسلامی ارتباط کامل داشته و منابع معتبر فقهی در واقع دومین منبع حقوق در ایران بشمار می رود. ضرورت دارد که با بهره گرفتن از منابع مذکور و با در نظر گرفتن مقتضیات زمان ‌و مکان، تدابیر لازم برای برخورد با موضوع تقلب نسبت به قانون در حقوق ایران اندیشیده شود برای درک عقیده اسلامی در باب حیله و تقلب به ترتیب، منابع اصلی فقه اسلام و همچنین فتاوای عمده فقهای اسلام را مورد بررسی قرار می‌دهیم و دلائلی که مخالفین و موافقین صحت تقلب بدان استناد کرده‌اند را به صورت مختصر بیان می نماییم.

۱-از دیدگاه قرآن

در کلیه حقوقهای مذهبی، بخصوص مذهب اسلام و احکام و مقررات دارای مبانی اخلاقی می‌باشند.^(۱)

حق و تکلیف ارتباط کامل به اخلاق داشته و به منظور تعالی و تکامل انسان وضع می‌شوند. و این هدفی است که علاوه بر تنظیم معاش و روابط اجتماعی مردم مورد نظر شارع اسلام بوده است. در این شرایط توجه شریعت اسلام به مسئله حیله و تقلب، امری طبیعی و در عین حال ضروری است. زیرا بناء حیله و تقلب بر سوء نیت و کذب و تظاهر است در حالی که راستی و اخلاص در عمل، از شعایر اسلامی است و مبارزه با دروغ و ریا و نفاق از ‌هدف‌های‌ دین اسلام است. بر همین اساس میتوان به آیات متعددی از قرآن کریم بر بطلان حیله و تقلب استناد کرد. ولی غیر از این قبیل آیات که بعداٌ مورد بررسی قرار می‌دهیم، قرآن کریم در قضیه « اصحاب سبت ».^(۲)

با حیله و تقلب مخالفت ‌کرده‌است و مفسرین و فقها، داستان مذبور را دلیل بطلان حیله و تقلب دانسته اند.

این قضیه در آیات ۱۶۳ تا ۱۶۶ از سوره اعراف و نیز آیات ۶۵ و ۶۶ از سوره مبارکه بقره و آیه ۱۵۴ از سوره نساء بیان شده است. ما نخست آیات مذبور و سپس ترجمه آن را با توجه به تفاسیر معتبر نقل می‌کنیم.

سوره اعراف – آیه ۱۶۳ الی ۱۶۶

و سئلهم عن القریه التی کانت حاضره البحر، اذا یعدون فی السبت، اذا تاتیهم حیتانهم یوم سبتهم شرعاٌ و یوم لا یسبتون لا تاتیهم، کذلک نبلوهم بما کانوا یفسقون. و اذا قالت امه منهم لم تعظون قوماٌ، الله مهلکهم او معذبهم عذاباٌ شدیداًٌ. قالوا معذره الی ربکم و لعلهم یتقون. فلما نسوا ما ذکروا به، نجینا الذین ینهون

عن السوء و اخذنا الذین ظلموا بعذاب بئیس، بما کانوا یفسقون. فلما عتوا عما نهوا عنه، قلنا لهم: کونوا قرده خاسئین.

۱ – نفوذ اندیشه‌های اخلاقی در مقرات شرع اسلام به حدی است که نبی اکرم (ص)هدف از بعثت را تکامل اخلاق بشر معرفی نموده و فرموده است : بعثت لاتمم مکارم الاخلا ق .

۲ – این اصطلاح در آیه ۴۷ از سوره نساء به کار رفته است .

سوره بقره آیات ۶۵ و ۶۶

و لقد علمتم الذین اعتدوا منکم فی السبت فقلنا لهم کونوا قرده خاسئین. فجعلنا ها نکالا لما بین یدیها و ما خلفها و موعظه للمتقین.

سوره نساء آیه ۱۵۴

و رفعنا فوقهم الطور بمیثاقهم و قلنا لهم ادخلوا الباب سجداٌ و قلنا لهم لا تعدوا فی السبت و اخذنا منهم میثاقاٌ غلیظاٌ .

مفاد آیات به فارسی چنین است: