در وهله نخست به تحقیق و بررسی در خانواده بپردازید . چه بسا ممکن است حادثه ناخوشایندی مثل تولد نوزادی که کودک او را رقیب خود می پندارد ، و طلاق و جدایی ، و یا مرگ فردی که برای او بسیار عزیز بوده، او را تحت تأثیر قرار داده است . این رخداد ، امکان دارد مدت زمانی قبل از تغییراخلاق دانش آموز روی داده و واکنش ظاهری آن بعدها به وجود آمده .

این قبیل حوادث ، معمولاً دانش آموز را که تا آن زمان در محیط امن و آرام خانواده زندگی می کرد ، منقلب و پریشان می‌سازد و دنیای سرشار از آرامش او را بر هم می زند وتکیه گاه های مطمئن و سنگرهای ایمنی او را در خانواده از وی باز می ستاند .

دانش آموز که در اثر این رویدادها خود را درمعرض تهدید می‌یابد و احساس می‌کند که معیارهای دنیای عاطفی او بر هم خورده و فاقد منابع مطمئن و مستحکمی برای جانشینی آن هاست ، احساس تزلزل و بی ثباتی بیشتری می‌کند . در این صورت باید به او امکان داده شود تا سر فرصت و ب احوصله تمام سرمایه و منبع از دست رفته ی خویش را ترسیم و جبران کند پردازیم.

جدائی یا طلاق :

این یکی از دشوارترین موقعیت هایی است که ممکن است برای هرپدر و مادری پیش آید . در این موقع ابتدا بایستی تدابیری بیندیشید تا اختلافات و کدورت ها را که با شریک زندگیتان پیدا کرده اید ، از بین ببرید تا بتوانید کودک خود را که با ادراک ساده و بچگانه خود نگران و پریشان شده است ، از ناامنی خاطر و در خود خزیدن نجات دهید.

در اینجا مسأله نگهداری و مراقبت از کودک مطرح نیست و این موضوع بار دل کودک را سبک نمی کند ، چون او می‌خواهد بار دیگر در کنار پدر و مادری که اکنون دیگر وجود ندارند ، زندگی کند و مجداً سایه ی آن ها را بر سر خود ببیند و احساس آرامش کند . هر قدر هم که موقعیت شما با همسرتان وخیم و پرتنش و تند باشد ، کودک را باید از آن مخمصه برکنار نگه دارید و او را در ماجراهای ناخوشایند زندگیتان وارد نسازید ، در غیر اینصورت اعتمادی را که تا بحال به شما داشته متزلزل خواهید کرد و معیارهای والای او را از بزرگترها (پدر و مادر و غیره) بر هم خواهید زد .

شکست های تحصیلی

‌ناکامی‌های تحصیلی اغلب با ضربات سختی روحیه ی کودکی را که یکی دو سالی است وارد مدرسه شده، به تازیانه می‌گیرد. وبه بارت دیگر اختلالات روحی او از همین موضوع به ظاهر ساده ناشی می شود. در این گونه مواقع، وادین فهیم و با تجربه، به سختگیری خود نمی افزایند، زیرا در صورت اقدام به چنین عملی، بر وخامت حال فرزند خود خواهند افزود. بهتر آن است که بعد از ریشه یابی قضایا، به جای سرزنش و توبیخ و مؤاخذه کودک که “چرا نمره کم گرفته ای و تنبلی می کنی” ، رفتارهای معقولانه ای با او در پیش گیرند . ابتدا به سراغ معلمان او بروید: آن ها بهتر خواهند توانست شما را در جریان وضع تحصیلی و عقب ماندگی او قرار دهند و در نتیجه شما هم امکان کمک و مساعدت بیشتری به او پیدا خواهید کرد . سعی کنید با کودکی که در امر تحصیل عقب افتاده است ، با ملایمت و مدارا رفتار کنید و از تند خویی بپرهیزید و کاری کنید تا استعدادهای نهفته اش به کمکش بیایند و به ای« ترتیب نشان خواهید داد که اهمیت زیادی برای شکست او قائل نخواهید شد و اعتماد به نفس او را باز خواهید آورد و احتمالاً با از بین رفتن عقب ماندگی های درسی و تحصیلی ، مسائل روانی او نیز خود به خود حل خواهد شد . (ژان شارتیه ، ۱۳۷۳)

با توجه به نشانه ها، دلایل و راه کارهای مناسب برای پیشگیری و درمان کمرویی ، اگر موفقیت حاصل نگردد ، از آنجا که کمرویی اکتسابی ناشی از عوامل روانی است ، در این مورد به خصوص درمان روانی توصیه می شود و روان درمانی کلیشه ای یا روان کاوی همواره با موفقیت همراه بوده است . (رشد آموزش ابتدایی ، ۱۳۸۱ )

۲-۳- نارسایی هیجانی

آلکسی تایمیا^[۸] به ناتوانی در پردازش شناختی اطلاعات هیجان و تنظیم هیجان ها گفته می شود. آلکسی تایمیا سازه ای است چند وجهی متشکل از دشواری در شناسایی احساسات، دشواری در توصیف احساسات برای دیگران و جهت گیری فکری بیرونی. ویژگی های اصلی آلکسی تایمیا عبارتند از: ناتوانی در بازشناسی و توصیف کلامی هیجان های شخصی، فقر شدید تفکر نمادین که آشکار سازی برخورد ها، احساسات، تمایلات و سائق ها را محدود می‌کند، ناتوانی در به کارگیری احساسات به عنوان علایم مشکلات هیجانی، تفکر انتزاعی ‌در مورد واقعیت های کم اهمیت بیرونی، کاهش یادآوری رویاها، دشواری در تمایز بین حالت های هیجانی و حس های بدنی، فقدان جلوه های عاطفی چهره، ظرفیت محدود برای همدلی و خودآگاهی. همچنین نارسایی در تنظیم و مدیریت هیجان ها (فرایند گذار از پردازش به عمل ) نیز از ویژگی های نارسایی هیجانی است.

آلکسی تایمیا شامل تخریب سه حوزه بازشناسی، پردازش و ابراز احساسها می‌باشد که یکی ازنزدیکترین مفاهیم به هوش هیجانی است ( تیلور و بگبی، ۲۰۰۰؛ بشارت، ۲۰۰۸). مشخصه‌ های بیرونی که سازه نارسایی هیجانی را تشکیل می‌دهند بیانگرنقایصی در پردازش شناختی و تنظیم هیجانات می‌باشند. از دیدگاه علوم شناختی، هیجان ها به عنوان دسته ای از طرح واره های مبتنی بر پردازش اطلاعات شناخته می‌شوند که شامل فرآیندها و تجسم های نمادین و غیر نمادین هستند کاهش ابراز هیجانات اساسا بیان گر نوعی فقدان یا بدتنظیمی هیجانات است. به همین صورت آسیب در ظرفیت های پردازش هیجانی مبتنی بر نارسایی هیجانی ممکن است یک عامل خطر احتمالی برای انواع مشکلات سلامت روان باشند.(شه ناسی،۱۳۸۲)

نارسایی هیجانی سازه ای است چند وجهی متشکل ازدشواری ‌در شناسایی احساسات و تمایز بین احساسات و تهییج های بدنی مربوط به انگیختگی هیجانی، دشواری ‌در توصیف احساسات برای دیگران، قدرت تجسم محدود که بر حسب فقر خیال پردازی ها مشخص می شود؛ سبک شناختی عینی (غیر تجسمی)، عمل گرا و واقعیت مدار یا تفکر عینی افراد مبتلا به نارسایی هیجانی، تهییج های بدنی بهنجار را بزرگ می‌کنند، نشانه های بدنی انگیختگی هیجانی را بد تفسیر می‌کنند، درماندگی هیجانی را از طریق شکایت های بدنی نشان می‌دهند و در اقدامات درمانی نیز به دنبال درمان نشانه های جسمانی هستند.

مشخصه‌ های بیرونی که سازه نارسایی هیجانی را تشکیل می‌دهند بیانگر نقایصی در پردازش شناختی و تنظیم هیجانات می‌باشند. از دیدگاه علوم شناختی، هیجان ها به عنوان دسته ای از طرح واره های مبتنی بر پردازش اطلاعات شناخته می‌شوند که شامل فرآیندها و تجسم های نمادین و غیر نمادین هستند کاهش ابراز هیجانات اساسا بیان گر نوعی فقدان یا بد تنظیمی هیجانات است. به همین صورت آسیب در ظرفیت های پردازش هیجانی مبتنی بر نارسایی هیجانی ممکن است یک عامل خطراحتمالی برای انواع مشکلات سلامت روان باشند. .(شه ناسی،۱۳۸۲)

۲-۴-واقعیت درمانی

۲-۴-۱-تاریخچه واقعیت درمانی