اندازه شرکت (SIZE)، که از لگاریتم طبیعی کل دارایی­ های شرکت به دست می ­آید.

۱-۸- روش گردآوری داده ­ها

در تحقیق حاضر با مراجعه به منابع کتابخانه ­ای شامل کتب، مجلات هفتگی، ماهنامه­ها، ‌فصل‌نامه­ها و انتشارات مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، پایان نامه های تحصیلی و جستجو در پایگاه های اینترنتی، بخش نظری و ادبیات موضوع مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و داده های مورد نیاز شرکت­ها نیز از پایگاه ­های اطلاع رسانی سازمان بورس اوراق بهادار تهران و بانک­های اطلاعاتی همانند تدبیر پرداز، صورت­های مالی، یادداشت­های توضیحی و گزارش­های مجمع عمومی شرکت­ها استخراج و جهت نتیجه گیری، مورد مطالعه، بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

۱-۹- قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی

در این تحقیق تأثیر سود تقسیمی بر بازده مورد انتظار سهامدار در صنایع مواد دارویی و غذایی به جز قند مورد بررسی قرار می‌گیرد.

قلمرو زمانی

دوره زمانی تحقیق ۱۰ ساله و از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۰ می‌باشد

قلمرو مکانی

شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در صنایع مواد دارویی و غذایی بجر قند مورد مطالعه قرار گرفت.

۱-۱۰- تعریف واژه­ های عملیاتی

سود تقسیمی: معمولا پس از کسر مالیات از سود شرکت، باقیمانده طی حداکثر یک سال به سهام‌داران پرداخت می­ شود. سود تقسیم شده تمامی سود خالص یک شرکت نیست بلکه فقط بخشی از آن است، بخش باقیمانده سود به صورت تقسیم نشده جزء ذخایر شرکت است و برای گسترش آتی نگهداری می­ شود. سود تقسیم شده بر اساس ارزش اسمی هر سهم و نه ارزش بازاری آن اعلام می­ شود. اعطای سهام جایزه نیز نوعی تقسیم سود بین سهام‌داران است (حاجی زاده قراملکی ۱۳۸۳، ۸).

بازده: مجموعه مزایایی است که در پایان سال مالی به دارنده سهام تعلق می‌گیرد. (حاجی زاده قراملکی۳۸،۱۳۸۳).

ضریب بتا: از تقسیم کوواریانس بین بازده سهم موردنظر وبازار برواریانس بازده بازار به دست می‌آید وشاخص بازار معیاری مطمئن در ارتباط با تغییرات فی مابین ‌می‌باشد. ارزش ضریب بتا همواره دارای دامنه ۱+ و۱- است و ضریب بتای مثبت به آن معنی است که افزایش بازده یک سهم همیشه همراه با بازده متناسب در بازده بازارخواهد بود وضریب منفی ‌به این معنی است که افزایش در بازده یک سهم باکاهش متناسب در بازده بازاراست (خوش طینت و ساربانها ۱۲۱، ۱۳۸۲).

نسبت قیمت به درآمد هر سهم(P/E)^[2]:این نسبت که از آن به عنوان ضریب سودآوری نیز نام برده می شود،از طریق تقسیم میانگین قیمت جاری بازار برسودهرسهم به دست می‌آید.(لشکری وقاسمی ۱۳۸۸،۱۶۱).

۱-۱۱- ساختار تحقیق

ترتیب ارائه مطالب در فصل های بعد به شرح زیر است:

در فصل دوم ابتدا تعریفی از سود و روش­های پرداخت سود سهام و انواع سیاست های تقسیم سود بیان می­گردد. سپس به تعریف بازده و انوع آن پرداخته و در آخر نیز تحقیقات خارجی و داخلی مرتبط با موضوع تحقیق مرور می­گردند.

در فصل سوم، روش اجرای تحقیق، تشریح می شود. متغیرهای وابسته، مستقل و کنترلی و نحوه اندازه گیری آن ها به تفصیل بیان می شود. همچنین قلمرو تحقیق، جامعه آماری و نمونه در این فصل بیان می شود. نحوه جمع‌ آوری داده ­ها، تعاریف مفاهیم، روش شناسی تحقیق، روش های آماری و آزمون فرضیه‌ها مطالب دیگری هستند که در این فصل ارائه می‌شوند.

در فصل چهارم یافته ­های تحقیق ارائه می‌شوند. ابتدا آمار توصیفی مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد، سپس با بیان فرضیه‌ها و مدل رگرسیون هر فرضیه و انجام آزمون­های تکمیلی، نتایج آزمون ها به صورت جداول خلاصه شده ارائه می­شوند.

در فصل پنجم، ابتدا خلاصه­ای از تحقیق بیان شده و سپس یافته­ ها و نتایج تحقیق تشریح می­شوند و در ادامه تفسیر نتایج و مقایسه نتایج با تحقیقات مشابه مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد. سپس به توضیح محدودیت­ها پرداخته می شود و در نهایت پیشنهادها و توصیه هایی برای تحقیقات آتی ارائه می­ شود.

۱-۱۲- خلاصه فصل

در این فصل پس از ذکر مقدمه ای کوتاه، به بیان مسئله و تشریح موضوع و سپس اهمیت و ضرورت انجام تحقیق پرداخته شد. در ادامه اهداف اساسی، فرضیه ­ها، روش انجام تحقیق و متغیرهای تحقیق اعم از مستقل، وابسته و کنترل شرح داده شدند. روش گردآوری داده ­ها، قلمرو تحقیق، واژگان عملیاتی و ساختار تحقیق مطالب دیگری بودند که در این فصل به آن ها پرداخته شد.

فصل دوم

ادبیات نظری و پیشینه تحقیق

بخش اول سود

۲-۱- تعریف سود

سود یکی از مفاهیم حسابداری و مالی است که موجب با اهمیت شدن سیاست تقسیم سود در مدیریت مالی می­گردد. تحلیلگران مالی اندازه گیری و انتشار اطلاعات مربوط به سود را مفید می­دانند.

اهداف گزارشگری سود خالص عبارت است از:

1. 1. از سود به عنوان معیار کارایی مدیریت استفاده می شود.

1. 1. استفاده از ارقام تاریخی سود برای کمک به پیش‌بینی وضع آتی شرکت یا توزیع سود سهام در آینده.

1. استفاده از سود برای اندازه گیری موفقیت در عملکرد مدیریت (رهنمای رودپشتی و فرزین ،۳۲۸، ۱۳۸۴).

۲-۲- اهمیت سود

از آنجا که سود شرکت به وسیله حسابداران قابل دستکاری است و مقدار آن به میل و خواسته مدیران شرکت تغییر می‌کند، این پرسش مطرح است که آیا سود شرکت می‌تواند ارزش اقتصادی داشته باشد یا خیر؟ چگونه می­توانیم بپذیریم که سود شرکت عامل تعیین کننده ارزش سهام باشد؟ شاید پاسخ ساده این پرسش این باشد که سود مورد گزارش و سود پیش‌بینی شده به سرمایه گذاران کمک می‌کند تا بتوانند بر آن اساس جریان سود تقسیمی آینده را پیش‌بینی کنند. ‌به این دلیل است که سرمایه گذاران به صورتی آشکار به سود شرکت توجه زیادی می‌کنند. به عنوان مثال اگر انتظار رود که سود شرکت در یک سال ۲۰% رشد یابد می توان به صورتی معقول انتظار داشت که سود تقسیمی هم در سال با نرخ ۲۰% رشد کند.

۲-۳- پیش ­بینی سود

بسیاری از سرمایه گذاران پیش‌بینی سود آتی را به عنوان عاملی تعیین کننده در پیش‌بینی توزیع سود سهام آینده به کار می‌برند و بدیهی است که سود سهام مورد انتظار به نوبه خود نقش تعیین کننده ای در قیمت گذاری ارزش جاری سهام یا کل واحد تجاری دارد. از آنجا که پیش‌بینی سود برای سرمایه گذاران و تحلیلگران از اهمیت بالایی برخوردار است، ^[۳]FASB در بیانیه شماره یک خود چنین آورده است:

سرمایه ­گذاران و تأمین­کنندگان اعتبار مالی به ارزیابی دورنمای جریان نقدی خالص واحد تجاری علاقمندند و عمدتاً سود به دست آمده را جهت پیش‌بینی سودهای آتی و همچنین بررسی سودآوری مورد استفاده قرار می­ دهند. سود تقسیمی هر سهم معمولا به صورت نقد پرداخت می شود. تقسیم سود می ­تواند به صورت دیگر هم انجام شود که آن را سهام جایزه و یا سود جنسی می­نامند (جهانخانی۱۳۷۵،۴۴).

۲-۴- چرا شرکت­ها سود تقسیم می‌کنند؟

با توجه به اهمیت سود تقسیم نشده در تأمین مالی پروژه­ های سرمایه ­گذاری شرکت­ها، چرا این شرکت­ها اقدام به توزیع سود بین سهام‌داران می­نمایند؟ این کار دلایل متعددی دارد که برخی از آن ها عبارتند از:

1. 1. سود سهام درآمد باثباتی برای سهام‌داران فراهم می‌کند. به طوری که بر اساس حجم سود سهام می‌توانند هزینه زندگی خود را تنظیم کنند.

1. 1. سرمایه گذاران و خریداران سهام به گزارش ها و اخبار سود سهام سالانه شرکت ها توجه دارند.