۲-۲۳لزوم انتشار اوراق مشارکت طرح های عمرانی

اصولاً طرح های عمرانی دولت نه تنها در مرحله اجرا به میزان قابل توجهی فرصت های شغلی ایجاد می کند، بلکه در مرحله بهره برداری نیز در ایجاد اشتغال برای کشور مؤثر می‌باشد. لیکن با توجه به ماهیت این طرح ها در رابطه با امکانات درآمدی دولت و وابستگی به بودجه های کل کشور که خود تحت تاثیر نوسانات اقتصادی و به خصوص افزایش یا کاهش قیمت های نفت قرار داشته است. لذا تامین منابع مالی طرح های عمرانی دولت در برخی از سال های گذشته به علت کسری بودجه های سنواتی، یا از طریق اعطای تسهیلات تکلیفی توسط سیستم بانکی در قالب تبصره های بودجه صورت پذیرفته است یا عدم اجرای طرح و یا طولانی شده مدت اجرا مواجه شده است. لذا برای اجتناب از استفاده از منابع تورم زای سیستم بانکی برای این قبیل طرح ها و همچنین جلوگیری از وقفه در اجرای آن ها، بهترین روش تامین مالی برای آن ها انتشار اوراق مشارکت می‌باشد و در این رابطه لازم است؛ طرح های مولد و اشتغال زا، انتفاعی و از همه مهم تر طرح های سریع البازده به منظور استفاده از منابع مالی ناشی از فروش اوراق مشارکت، انتخاب و اعلام گردد. انتشار اوراق مشارکت طرح های عمرانی هم امکان اجرای پروژه های تولیدی در کشور و ایجاد فرصت های شغلی را فراهم می آورد و هم با توجه به ریسک کم این اوراق که باعث استقبال گسترده عامه برای خرید آن ها می شود، امکان مشارکت هرچه بیشتر مردم در تامین مالی طرح ها و به خصوص استفاده از پس اندازهای کوچک مردمی را میسر می‌سازد(قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت ۱۳۷۶)..

۲-۲۴ضوابط تعیین طرح های مشمول اوراق مشارکت عمرانی

به طور کلی، طرح های عمرانی دولت نه تنها در مرحله بهره برداری میزان قابل توجهی فرصت شغلی ایجاد می‌کند، بلکه در مرحله اجرا نیز در ایجاد اشتغال برای کشور مؤثر خواهد بود، لیکن با توجه به ماهیت این نوع طرح ها در زمینه وابستگی و اتکا به بودجه کشور و نوسانات اقتصادی (کاهش یا افزایش قیمت نفت) از یک طرف و مدیریت دولتی طرح های مذبور، غیر واقع بینانه بودن برخی از طرح ها در زمان معقول از بعد داشتن توجیه اقتصادی، فنی مالی و… از طرف دیگر بعضاً موجب گردیده که برخی از طرح ها در زمان معقول و تعیین شده به بهره برداری نرسیده و بدین ترتیب بازدهی منطقی نیز از سرمایه گذاری های انجام گرفته حاصل نشود. بدین لحاظ لازم است طرح های مولد، اشتغال زا، انتفاعی و از همه مهم تر زود بازده جهت استفاده از منابع ناشی از فروش اوراق، انتخاب و اعلام گردند. همان گونه که در آیین نامه اجرایی قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت ذکر شده است، منظور از طرح های عمرانی انتفاعی دولت که مشمول استفاده از منابع حاصل از فروش اوراق می‌گردند، طرح هایی است که در مدت معقولی پس از شروع بهره برداری علاوه بر تامین هزینه های جاری و استهلاک سرمایه، سود متناسبی را نیز عاید نمایند. منظور از انتفاع نیز انتفاع مالی است به نحوی که فایده های ناشی از بهره برداری طرح قابل فروش و قابل تقویم به پول باشد. ضمنا لازم است که مشخصات کلی طرح های منتخب از قبیل میزان پیشرفت فیزیکی، بازدهی مورد انتظار، میزان سرمایه گذاری انجام گرفته و مورد نیاز و… از طریق رسانه های گروهی و جراید به اطلاع خریداران بالقوه رسانده شود. این موضوع، علاوه بر افزایش آگاهی و ایجاد اعتماد و اطمینان بیشتر، موجب بسط و گسترش فرهنگ آشنایی با اوراق مشارکت در جامعه می‌گردد. طبعاً گزینش دقیق و اعلام طرح های مورد نظر از یک طرف، موجب تنوع بخشیدن به ابزار مالی و مشارکت هرچه بیشتر مردم در تامین مالی طرح های عمرانی دولت گردیده و از طرف دیگر موجب کاهش نقش سیستم بانکی در تجهیز منابع لازم برای طرح های عمرانی و در نتیجه کاهش نقش بانک ها در بازار سرمایه و متقابلا افزایش سهم دیگر اعضای تشکیل دهنده بازار سرمایه خواهد گردید(گزارش اقتصادی نظارت بر عملکرد سال دوم برنامه سوم توسعه ۱۳۸۰).

تعیین شاخص هایی به منظور برآورد حجم انتشار اوراق مشارکت عوامل مؤثر در برآورد حجم انتشار اوراق مشارکت

در تعیین حجم یا سقف انتشار اوراق مشارکت، مهم ترین عامل برای تصمیم گیری به شرح زیر می‌باشند:

• • تاثیر تورمی انتشار اوراق مشارکت و کنترل تورم^[۴]

• • میزان تشکیل سرمایه ثابت ناخالص

• بودجه عمرانی کل کشور

لازم به ذکر است که میزان قابل قبول انتشار اوراق مشارکت باید با توجه به سیاست های کلی اقتصادی و اهداف مورد نظر در برنامه های توسعه تعیین گردد. به همین منظور، به نظر می‌رسد که عوامل فوق در راستای تبیین وضعیت کلی اقتصاد کشور در ارتباط مستقیم و هم سو باهم بوده لیکن ناگزیر، استفاده از یکی از عوامل فوق به عنوان منشاء محاسبه و تعیین سقف یا حجم انتشار اوراق مشارکت برای یک سال، باید در نظر گرفته شود(گزارش اقتصادی نظارت بر عملکرد سال دوم برنامه سوم توسعه ۱۳۸۰).

۲-۲۵تاثیر تورمی انتشار اوراق مشارکت