۲-۱۱-۲ آزمون متمرکز

در این روش فرض بر این است اختیارات دانشگاه ها در پذیرش دانشجو در هر یک از رشته‌های تحصیلی محدودتر شده و وزارت علوم یا سازمان سنجش مجری بخش مهمی از آزمون گردد(صفریان، ۱۳۷۷). یعنی وزارت یا سازمان سنجش در زمان مشخصی مستقیما تاریخ و نحوه برگزاری ازمون هر رشته و شرایط پذیرش و مهلت ثبت نام، شرایط عمومی و اختصاصی پذیرش دانشجو و سایر ضوابط و مقررات را از طریق روزنامه های کثیرالانتشار به اطلاع داوطلبان سراسر کشور برساند. همانند آزمون کارشناسی ارشد پس از دریافت و بررسی مدارک ثبت نام داوطلبان نسبت به صدور کارت ورود به جلسه ازمون برای داوطلبان اقدام نماید(سازمان سنجش آموزش کشور).

۲-۱۱-۳ آزمون نیمه متمرکز

آزمون نیمه متمرکز در واقع تلفیقی است از دو روش متمرکز و غیرمتمرکز و تفاوت اساسی آن در نحوه برگزاری آزمون کتبی ‌می‌باشد.

این آزمون با توجه به اهداف و سیاست های کلان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در جهت بهبود سنجش علمی داوطلبان آزمون های دوره دکتری تخصصی و با توجه به افزایش ظرفیت دانشگاه ها در مقطع دکتری و افزایش چشمگیر فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد در رشته‌های مختلف از دانشگاه های گوناگون و همچنین تقاضای روزافزون آن ها برای ورود به دوره دکتری، از سوی سازمان سنجش آموزش کشور در ۹ گروه آزمایشی علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی، کشاورزی، هنر، دامپزشکی، پزشکی، زبان های خارجی و تربیت بدنی و علوم ورزشی طراحی و اجرا می شود(خدایی، ۱۳۹۰).

آزمون دکترا با چند محور و هدف اصلی شروع شده است، عدالت آموزشی و سامان­دهی پذیرش دانشجو در جهت نیازهای وزارت علوم و امور تحقیقاتی کشور از اهداف برگزاری این آزمون است. در واقع هدف این است که وزارت علوم بتواند پذیرش دانشجوی دکترا را مدیریت کند و در این میان سازمان سنجش هم صرفا یک سازمان مجری است. به شیوه و مدل برگزاری این آزمون انتقاداتی وارد است اما برای نقد آزمون دکترا باید روش های قبلی پذیرش دانشجوی دکتری هم مورد بررسی قرار گیرد و مشکلات آن روش ها دیده شود . باید بررسی شود که آیا برگزاری آزمون دکترای نیمه متمرکز مشکلات را کم ‌کرده‌است یا به مشکلات گذشته مشکلی اضافه ‌کرده‌است؟

تا ۳ سال گذشته ۳ سیستم پذیرش دانشجوی دکترا در دانشگاه ­های کشور وجود داشت در یک روش دانشگاه­ها فقط با امتحان زبان دانشجو را غربال می­کردند. این نوع روش در دانشگاه ­های تهران، اصفهان و تربیت مدرس برگزار می­شد. در تعدادی از دانشگاه­ها آزمون عمومی نیز برگزار می­شد اما در نهایت اوراق کسانی بررسی می شد که نمره آزمون زبان را آورده باشند. در روشی دیگر که در دانشگاه های شریف و امیرکبیر برگزار می شد یک آزمون عمومی در حد مقطع کارشناسی گرفته می شد و بر اساس آزمون ۳ برابر ظرفیت برای مصاحبه دعوت می شدند. این روش پذیرش دانشجو ۵ سال با پیمانکاری دانشگاه شریف و اجرای سازمان سنجش آموزش کشور برگزار شد، در این آزمون سؤالات را سازمان سنجش طرح و برگزار می کرد و سرانجام نتایج را اعلام می کرد. روش سوم مختص دانشگاه­هایی بود که دانشجوی دوره دکترای کمی داشتند، این دانشگاه­ها فقط بر اساس سوابق تحصیلی دانشجو پذیرش می‌کردند(صادقی راد و ‌همکاران، ۱۳۸۸).

یکی از اشکالات مطرح شده در آن زمان این بود که دانشگاه­ها از اواخر خرداد تا نیمه مرداد امتحانات خود را برگزار می­کردند و دانشجو ‌به این دلیل وقت زیادی را درگیر بوده است . در یک سری از رشته­ ها برای داوطلبان تداخل ایجاد می شد. به همین دلیل داوطلبان شانس خود را فقط در یک یا دو دانشگاه می سنجیدند و سعی می‌کردند یا دانشگاه دوران کارشناسی ارشد خود را انتخاب کنند یا حتی در برخی مواقع دانشگاهی پایین تر از دانشگاه خود را انتخاب کنند، چرا که از ریسک پذیرفته نشدن هراس داشتند. همچنین از لحاظ هزینه نیز به داوطلبان فشار می‌آمد چرا که باید هزینه هایی حدود ۵۰ یا ۶۰هزار تومان برای هر دانشگاه پرداخت می­کردند. اعتراضات دانشجویی و ممانعت از تضییع حقوق دانشجویان توسط دانشگاه ها یکی از اهداف برگزاری آزمون نیمه متمرکز دکتری بود، یکی از مواردی که باعث شده است بحث پذیرش دانشجوی دکترا بیشتر مورد توجه قرار گیرد تعداد زیاد داوطلبان این آزمون و اعتراضات زیادی است که در بحث پذیرش دانشجوی دکترا مطرح می شود.

در آن زمان دانشگاه­ها و گروه ­ها در پذیرش دانشجوی دکترا اختیار مطلق داشتند، دانشگاهی ممکن بود وجود داشته باشد که در تیپ یک قرار داشت اما دانشجویی پذیرش می کرد که در سطح پایین­تر بود یا پذیرش دانشجوی دکترا خیلی هم طبق قاعده و قانون برگزار نمی­شد(خدایی، ۱۳۹۰).

۲-۱۲ پذیرش دکتری در دانشگاه آزاد

به منظور سنجش میزان توانایی علمی شرکت کنندگان در آزمون با اصول و مفاهیم اساسی هر رشته (Ph.D) ورودی دکتری تخصصی تحصیلی، دروس و مواد امتحانی تعیین شده است که آزمون آن حداکثر در سه نوبت و در دو روز متوالی برگزار می شود. سطح سؤالات امتحانی، برحسب مورد در حد دانش و تجربیات فارغ التحصیلان دوره کارشناسی ارشد در هر رشته، مطابق برنامه ­های مصوب شورای عالی برنامه­ ریزی است(راهنمای دوره تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی، ۱۳۹۰).

سؤالات آزمون ورودی دوره دکتری تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی به صورت تشریحی می‌باشد و لازم است داوطلبان برابر دستورالعمل های مندرج در روی برگ سؤالات، پاسخ را در دفترچه پاسخنامه تشریحی، که به همین منظور در اختیار آنان قرار ‌می‌گیرد، بنویسند. پس از برگزاری آزمون، پاسخنامه های تشریحی داوطلبان بعد از سربرگ شدن توسط اساتید تصحیح، بازبینی و نمره­گذاری می­ شود(کاردان، ۱۳۸۱).

معدل کتبی داوطلبان پس از اعمال ضرایب بر روی نمرات خام هر درس محاسبه شده و سپس داوطلبان به ترتیب معدل کتبی از بالاترین نمره به پایین ترین نمره رتبه ­بندی می‌شوند.

در هر رشته تعدادی از داوطلبان در صورت احراز شرایط تعیین شده توسط گروه تخصصی مربوطه و با توجه به اولویت معدل کتبی به مصاحبه دعوت می‌شوند.

پس از انجام مصاحبه نمره کل دعوت شدگان به مصاحبه ‌بر اساس ۷۵ درصد معدل کتبی و ۲۵ درصد نمره مصاحبه تعیین و سپس به ترتیب نمره کل از بالاترین نمره به پایین ترین نمره رتبه بندی می‌شوند.

گزینش دانشجو در هر رشته به تعداد ظرفیت تعیین شده و با توجه به اولویت نمره کل انجام می شود. گزینش دانشجو در هر رشته در کلیه واحدهای دانشگاهی مجری به صورت همزمان صورت می‌گیرد بدین ترتیب که داوطلبان هر رشته با اولویت نمره کل ابتدا در واحد انتخابی و در صورت تکمیل ظرفیت، در سایر واحدهای مجری رشته، گزینش خواهند شد(راهنمای دوره دکتری تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی، ۱۳۹۰) .

جدول۲-۱، خلاصه یافته های به دست آمده از پذیرش دانشجوی دکتری در برخی از کشورهای جهان

کشور

مدل غالب

شرایط پذیرش

1. حل هر گونه سوءتفاهم و تفسیر نادرست احتمالی در کوتاه‌ترین زمان ممکن (سرمد، ۱۳۸۲).

ارتباط غیرکلامی، را می توان به عنوان ارتباطاتی که با ابزارهایی غیر از کلمات انجام می‌شوند، معنی کرد. سه جنبه عمده ارتباطات غیر کلامی عبارتند از: موقعیتی که ارتباط در آن روی می‌دهد، ارتباط برقرار کنندگان، و رفتار آن ها طی فرایند تعامل (نپ و هال^[۱۳۶]، ۲۰۰۲). این پیامها برخی مواقع همراه با پیام‌های کلامی، و گاهی به تنهایی مبادله می‌شوند. هدف کلی ارتباطات غیرکلامی، انتقال احساسی است که در پشت یک پیام وجود دارد(دوبرین، ۱۳۸۷). نمادهای غیرکلامی شامل: زبان بدن یا حرکات، مواد فیزیکی یا مصنوعی که ارزش نمادین دارند(مثل لباس اداری)، فضا، لمس کردن، زمان، و نمادهای غیرکلامی دیگر مثل لحن و شدت صدا می‌باشد (هوی و میسکل، ۲۰۰۵).

کلامی

غیر کلامی

کتبی

شفاهی

نمودار(۲-۳): ارتباطات کلامی و غیرکلامی

ارتباطات را از نظر عکس العمل در محیط، می توان به دو نوع یک و دوجانبه تقسیم نمود:

۲-۲-۱-۱۳-۲- ارتباطات یک جانبه و دو جانبه :

هر گاه عکس العمل گیرنده، نسبت به پیام ابراز نشود، آن ارتباط را یک جانبه گویند(رضائیان، ۱۳۸۹). این نوع ارتباطات توسط گوینده آغاز شده و توسط وی نیز، به اتمام می‌رسد(هوی و میسکل، ۲۰۰۵). چنانچه محیط به گونه‌ای باشد که گیرنده عکس العمل ها و نظرات خود را درباره محتوای پیام به اطلاع فرستنده پیام برساند، ‌به این ارتباط، ارتباط دوجانبه می‌گویند(رضائیان، ۱۳۸۹). برخلاف ارتباط یک طرفه، ارتباط دوسویه، نیازمند مذاکرات و تبادلات پیوسته می‌باشد(هوی و میسکل،۲۰۰۵).

پژوهش‌های صورت گرفته، حاکی از آن است که:

1. 1. ارتباط یک جانبه، سریعتر و کار فرستنده پیام آسانتر است، اما به علت دقت کمتر، اختلال و سردرگمی بیشتری دیده می شود.

1. 1. ارتباط دوجانبه از دقت بیشتری برخوردار بوده و در نتیجه بازخورد، فرستنده امکان بررسی مجدد پیام را می‌یابد.

1. 1. در مواردی که امور هنوز برنامه ریزی نشده و به روال عادی درنیامده اند، ارتباط دوجانبه وسیله مؤثرتری است، اما پس از اینکه امور برنامه ریزی شده و یکنواخت شد، اثر ارتباط دوجانبه کاهش می‌یابد. ‌بنابرین‏ شاید بتوان گفت ارتباط دوجانبه برای اتخاذ تصمیم در سطوح عالی مدیریت، کاربرد بیشتری دارد(رضائیان، ۱۳۸۹).

باید توجه داشت همانند بسیاری از مفاهیم مدیریت، ارتباطات را می‌توان یک فرایند در نظر گرفت و اگر قرار باشد ارتباطات واقعی وجود داشته باشد، باید فرایند دوطرفه باشد (داوودآبادی، ۱۳۸۵). هوی و میسکل، چهارنوع ارتباطات دوطرفه در مدارس را نام برده، و آن ها را به شرح زیر، توصیف می‌کنند:

1. 1. مذاکره^[۱۳۷]: مذاکره از طریق دو ویژگی، قابل شناسایی است: روحیه همکاری و شکیبایی عمومی، و فهم متقابل. این نوع ارتباط، زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، که افراد علاقمندند دیدگاه ها و تجارب یکدیگر را درک کنند. دو دانش آموزی که درباره چگونگی گذراندن تعطیلات تابستانشان، صحبت می‌کنند، مثالی از کاربرد مذاکره در ارتباطات هستند.

1. 1. بررسی^[۱۳۸]: بررسی شامل دو یا چند نفر است که برای یافتن پاسخ یک مسئله، حل یک اختلاف، یا ایجاد توافق همگانی، همکاری می‌کنند. معمولا در چنین حالتی، راه حل ها و پاسخهای ممکن را در ساختاری که بر دامنه ای از رویکردها و دیدگاه ها تأکید می‌کند، بررسی می‌کنند.

1. 1. مناظره^[۱۳۹]: مناظره پرسش مستقیم و روحیه ای شکاک را ارائه می‌دهد و در آن نیازی به توافق مشارکت کنندگان نیست. فایده مناظره این است که مشارکت کنندگان، ایده ها و عقاید خود، ‌در مورد راه حل ها را با حداکثر چالش ممکن مشاهده می‌کنند؛ ‌به این منظورکه دیدگاه های افراد ‌در مورد راه حلها ‌‌محکم‌تر و واضح تر شود.

1. آموزش^[۱۴۰]: آموزش در ارتباطات دوجانبه، شامل فرایندی ارادی است که در آن معلم، دانش آموزان را به پاسخ‌ها و ادراکات مشخصی، راهنمایی می‌کند. در این روش، از پرسش‌های انتقادی، و دیگر اظهارات، جهت به جریان درآوردن بحثی معین، استفاده می شود.نمونه ای از این نوع ارتباطات، روش سقراطی است (هوی و میسکل، ۲۰۰۵).

۲-۲-۱-۱۳-۳- ارتباطات رسمی و غیر رسمی :

ارتباطات رسمی، به مسیرهای اداری رسمی اشاره دارد که برای عبور پیام در نظر گرفته شده (دوبرین، ۱۳۸۷) و توسط سازمان‌ها تصویب شده اند(هوی و میسکل،۲۰۰۵). ارتباطات رسمی در ساختارهای مشخص سازمانی، بین نقشهای سازمانی و در جهت اهداف سازمانی، برقرار می‌گردد (آلتینوز، ۲۰۰۹). وقتی به نمودار سازمان توجه می‌کنیم و روابط میان قسمتهای مختلف و ساخت سازمان را در نظر می گیریم، در واقع مجاری رسمی ارتباطات سازمانی را می نگریم (فرهنگی، ۱۳۷۸). طبق دیدگاه برنارد، هنگام توسعه و یا استفاده از کانال‌های رسمی، چندین نکته را باید مدنظر قرار داد:

1. 1. کانال‌های ارتباطی باید شناخته شده باشند.

1. 1. کانال‌ها باید تمام اعضای سازمان را به هم مرتبط سازند.

1. 1. خطوط ارتباطی باید تا حدامکان کوتاه و مستقیم باشد.

1. 1. شبکه کامل ارتباطی مورد استفاده قرار گیرد.

1. ‌در مورد هر ارتباطی باید اطمینان حاصل شود که توسط فرد مورد اعتمادی که موضوع پیام در حوزه اختیارات مقام اوست، صادر شده باشد.

ارتباطات غیررسمی از روابط خصوصی و فعل و انفعالات طبیعی بین افراد به وجود می‌آید (میرسپاسی، ۱۳۹۱). افراد به محض ورود به سازمان بنا بر علل مختلف از جمله علایق، سلیقه های مشترک، همفکری ها و… با هم رابطه برقرار می‌کنند و شبکه ارتباطی غیر رسمی را تشکیل می‌دهند. ارتباطات غیر رسمی در سازمان گاهی اوقات آن قدر توسعه می‌یابد که ارتباطات رسمی در آن محو می‌شود. ممکن است شبکه ارتباطی غیر رسمی ‌به این دلیل ایجاد شود که شبکه های رسمی توجهی به نیازهای اطلاعاتی اعضای سازمان نمی‌کنند. ‌بنابرین‏ شبکه های غیر رسمی در ارضای نیازهای مربوط به اطلاعات اضافی سراسر سازمان مفید تلقی می‌شود (داوودآبادی، ۱۳۸۵).

۲-۲-۱-۱۴- ارتباطات خطی، تعاملی و تبادلی:

با توجه به اینکه پژوهش حاضر به دنبال بررسی ارتباطات خطی، تعاملی، و تبادلی می‌باشد، این سه نوع ارتباطات به طور جداگانه مورد بحث و بررسی قرار می گیرند:

۲-۲-۱-۱۴-۱- ارتباطات خطی:

هارولد لسول^[۱۴۱] در سال ۱۹۴۸ اولین الگوی ارتباطات را ارائه داد. بر اساس الگوی لسول، ارتباط الگویی خطی و یک طرفه است که در آن، فردی بر دیگری تأثیر می‌گذارد. لسول برای ترسیم دیدگاهش، از نمودار استفاده نمی کرد. الگوی شفاهی او شامل پنج پرسش بود که مجموعه کنش هایی را توصیف می‌کردند که ارتباط را تشکیل می‌دهند: (۱) چه کسی؟ (۲) چه می‌گوید؟ (۳) در چه مجرایی؟ (۴) به چه کسی؟ (۵) با چه تأثیری؟ (لسول، ۱۹۹۸) یک سال بعد، کلود شنون^[۱۴۲] و وارن ویور^[۱۴۳] الگوی لسول را اصلاح کردند و الگویی ارائه کردند که در آن ارتباط عبارت بود از: انتقال جریان اطلاعات از منبع به مقصد. آن ها در الگوی خود، «پارازیت» را به الگوی لسول افزودند. «پارازیت» به چیزی اطلاق می شود که مانع از انتقال و جریان یافتن اطلاعات از منبع به مقصد می‌گردد (وود، ۱۳۷۹).

۲-۲-۱۰ ) فاوا و ارتقاء یادگیری دانش آموزان

برخی ادعا می‌کنند که فاوا نه تنها از توانایی بالقوه حمایت از برنامه درسی رسمی مدارس برخوردار است ، بلکه می‌تواند تجربه و فهم برنامه درسی را نیز ارتقا بخشد و حتی تفکر و یادگیری به شیوه های جدید را نیز گسترش بدهد . هنگامی که تعامل پیچیده بین دانش آموزان در حین فعالیت های کلاسی منابع فاوا معلم و ماهیت وظایف محوله مورد توجه و ارزیابی قرار گیرد تاثیر مثبت فاوا بر یادگیری دانش آموزان کاملا آشکار می شود . یادگیری اثر بخشی هنگامی تحقق می‌یابد که موضوع درس جالب ، مرتبط و هدفمند باشد و علاقه دانش آموزان را برانگیزد . ‌بنابرین‏ بررسی آن دسته از ویژگی های فاوا که می‌تواند در ایجاد محیط های یادگیری فعال نقش داشته باشد شایان اهمیت است . یکی از ویژگی های بارزی که اساس ایجاد انگیزه در کودکان برای استفاده از فاوا است ویژگی تعاملی آن است . دانش آموزان بازخورد مستقیم پویا و به ظاهر صبورانه دریافت می‌کنند که فرصت لازم را در اختیار آنان می‌گذارد تا امکانات متعدد را امتحان کنند ، پیامدهای تصمیمات واکنش های خود را ملاحضه کنند و بر اساس آن ها برای اقدامات بعدی برنامه ریزی کنند . برخورداری فاوا از قابلیت ذخیره سازی ، مرتب کردن و بازیابی مقادیر زیادی از اطلاعات منابع از پایگاه های اطلاعات را در اختیار دانش آموزان قرار می‌دهد . با بهره گرفتن از اینترنت و دیسک های فشرده دانش آموزان می‌توانند به منابعی نظیر ( تصاویر آثار هنری موجود در موزه های سراسر دنیا ، آرشیو روزنامه ها ، سخنرانی ها یا فیلم های متحرک ضبط شده ) دسترسی داشته باشند که ضرورتا در کلاس های معمولی و یا کتابخانه مدرسه موجود نیستند .

یکی از نقش های مهیج فاوا در محیط های یادگیری کودکان ، برخورداری از قابلیت ارائه اطلاعات به شیوه های متفاوت و پویا شامل استفاده از تصاویر ، صدا و حرکت است . ارائه داده و روابط بین آن ها به صورت تصاویر و نمودار ها نمونه ای بارز از تسهیل درک و فهم تفسیر و تجزیه و تحلیل اطلاعات است. با بهره گرفتن از تصاویر متحرک می توان تاثیر کودهای متفاوت را بر روی رشد گل‌ها و سایر گیاهان در شرایط متفاوت نشان داد . یکی دیگر از ویژگی های مهم فاوا موقتی بودن آن است بدین معنی که کاربران می‌توانند در کارهایی که انجام داده‌اند تغییراتی را اعمال کنند . از موقتی بودن منابع فاوا می توان در اصلاح متون با بهره گرفتن از واژه پرداز ، دستکاری تصاویر گرافیک دیجیتالی ، طراحی و ترکیب بازنمایی های چند رسانه ای و تدوین صدا و … استفاده کرد ( نجفی و محمدی ، ۱۳۸۰ : ۱۷ ) . از طرفی ناگفته نماند که ، اثر به کارگیری فاوا بر دانش آموزان بسیار زیاد به شیوه های یاددهی ، و مهارت کامل‌تر یاددهنده هنگامی که آموزش ، دانش آموز محور ، کار گروهی همراه با پرسش و پاسخو باشد ، وابسته می‌باشد ( لاو و همکاران^[۲۹] ، ۲۰۰۸ ) .

۲-۲-۱۱ ) نقش های یاددهی – یادگیری فاوا

استفاده و بهره گیری از فاوا و فرایند یاددهی و یادگیری در زمینه‌های تسهیل فرایند یاددهی – یادگیری، انگیزش یادگیری، یادگیری شاگرد محور، ارزیابی یادگیری و ارتقای مهارت تفکر صورت می‌گیرد . درباره ی هر یک از این نقش‌ها در ادامه به طور جداگانه و مشروح توضیح داده می شود .

شکل ۲-۱ ) نقش های فاو در فرایند یاددهی – یادگیری

نقش های یاددهی – یادگیری

تسهیل یادگیری

انگیزش یادگیری

یادگیری شاگرد محور

ارزیابی یادگیری

ارتقاء مهارت تفکر

۲-۲-۱۱-۱ ) نقش فاوا در تسهیل یاددهی – یادگیری

فناوری های جدید اطلاعاتی و ارتباطاتی به دلیل قابلیت ها و ویژگی هایی که دارند مهمترین نقش خود را در تسهیل و آسان سازی یادگیری ایفا می نمایند . از فاوا می توان به عنوان یک ابزار قدرتمند در فرایند تدریس و یادگیری استفاده کرد. نقش های ابزاری در تسهیل فرایند یاد دهی – یادگیری در شکل ۲-۲ نشان داده شده است .

شکل ۲-۲ ) نقش های فاوا در تسهیل یادگیری

تسهیل یادگیری

ابزار ارائه اطلاعات

ابزار موقعیت ساز

ابزار سازندگی

ابزار برقراری ارتباط

متن ، صوت ، تصویر ، فیلم و… ارائه اطلاعات

بازی آموزشی ، شبیه سازی ، واقعیت مجازی و …

نامه الکترونیکی ، گفتگوی اینترنتی ، تله کنفرانس

لایم و چای^[۳۰] ( ۲۰۰۳ ) چهار نقش ابزاری فاوا و امکانات مربوط به آن را به شرح زیر متمایز کرده‌اند :

1. 1. ابزارهای اطلاعاتی : کاربردهایی از فاوا هستند که اطلاعات بسیار زیادی را در فرمت ها و شکل های مختلف از قبیل متنی، صوتی، گرافیگی یا ویدیویی ارائه می‌کنند. دایره المعارف های چند رسانه ای یا منابع اطلاعاتی موجود در اینترنت از این مقوله هستند.

1. 1. ابزارهای موقعیت ساز : ابزارهایی که دانش آموزان را در محیطی قرار می‌دهند که می‌توانند دست به تجربه ی عملی بزنند. محیط های یاد گیری شبیه سازی شده ، بازی‌های آموزشی و واقعیت مجازی مثال هایی از این مورد است. فاوا قابلیتی دارد که می‌تواند موارد غیرقابل مشاهده را مشاهده پذیر سازد ، برای مثال انجام واکنش های شیمیایی غیرممکن در آزمایشگاه مدرسه را برای دانش آموزان امکان پذیر می‌سازد ( ممتاز^[۳۱] ، ۲۰۰۰ ) .

1. 1. ابزارهای سازندگی : ابزارهایی هستند که به منطوز پردازش اطلاعات ، ساختن دانش یا برای عینیت دادن به ادراک فرد مورد استفاده قرار می‌گیرد . برای مثال نرم افزار وب سازی به دانش آموزان این امکان را می‌دهد که صفحات وب مخموص خودشان ایجاد کنند و ایده های خود را به جهان عرضه نمایند.

1. ابزارهای ارتباطی : ابزارهای ارتباطی سیستم هایی هستند که برقراری ارتباط آسان بین معلم و دانش آموزان ، یا دانش آموزان با یکدیگر ورای موانع فیزیکی ( موانع مربوط به فضا و مکان ، موانع مربوط به زمان ) که به طور معمول در کلاس وجود دارد ، میسر می‌سازند . نمونه هایی از ابزارهای ارتباطی عبارت اند از: پست الکترویکی، بولتن ها و وایت بردهای الکترویکی، چت یا گفت وگوی زنده ی اینترنتی و کنفرانس از راه دور که به کمک آن ها یادگیرندگان می‌توانند با منابع مختلفی از قبیل متخصصان، صاحب‌نظران ، معلمان و سایر دانش آموزان ارتباط برقرار نمایند.

۲-۲-۱۱-۲ ) نقش فاوا در انگیزش یادگیری

ب) باید به مردم صریح گفت که در مذاکره امتیاز می‌دهیم و امتیاز می گیریم وی با اشاره به قطعنامه ۵۹۸ و قبول آن از طرف ایران و دستاوردهایی که برای کشور به عنوان یک پیروزی داشت، معتقد است در کشور به شکل افراطی با توافق ژنو برخورد می‌کنند که این برخورد روحیه مردم را نسبت به آن خراب می‌کند. باید به مردم صریح گفت که در مذاکره یک طرف امتیاز می‌دهد و در مقابل امتیاز می‌گیرد. این که در خاک خود غنی سازی داشته باشیم، امتیاز کمی نیست. اهمیت آن از این نظر است که این خط قرمز اسرائیل و آمریکا و اعراب منطقه تاکنون بوده است که امروز به آن دست یافته ایم.

در پایان موسویان معتقد است اگر توافق بین‌المللی صورت نگیرد، هم ایران و هم آمریکا بازنده خواهند بود. در حال حاضر ایران فرصتی طلایی در خاورمیانه به دست آورده است و استراتژیست ها و سیاسیون باید کمی فراتر از امروز را ببینند.

محمدرضا ضیائی بیگدلی در تاریخ ۱۶ بهمن ۱۳۹۲ در نشستی علمی پیرامون تحلیل توافق ژنو از منظر حقوق بین الملل، با نگاهی خوش بینانه به تحلیل آن و کالبدشکافی این توافق پرداخته و معتقد است که برنامه اقدام مشترک ژنو، یک معاهده بین‌المللی و در نتیجه تابع حقوق بین الملل و حقوق معاهدات بین‌المللی است. و نتیجه می‌گیرد:

الف) توافق ژنو یک موافقت نامه نزاکتی و اخلاقی نمی باشد.

ب) توافق ژنو در چارچوب مفهوم «اجرای موقت» مقرر در عهدنامه ۶۹ وین نمی گنجد. هر چند مدت زمان اولیه اجرای آن محدود است.

ج) توافق ژنو در زمره موافقت نامه های ساده یا اجرایی است، که با امضای آن توسط بالاترین مقام اجرایی دستگاه ذیربط (در اینجا وزیر امور خارجه) و در چارچوب مفهوم «برنامه همکاری» مقرر در آئین نامه چگونگی تنظیم و انعقاد توافق های بین‌المللی ایران، قابلیت اجرایی یافته است.

د) توافق نامه به فرض ضرورت عمل تصویب توسط پارلمان ایران، در صورت عدم تصویب،
خدشه ای به ماهیت الزامات حقوقی بین‌المللی آن در چارچوب یک معاهده بین‌المللی وارد
نمی سازد.

در منابع لاتین، تحقیقات در خصوص اثرات گوناگون تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران بسیار گسترده است. برخی از این تحقیقات در اثر بخش بودن تحریم های اقتصادی در تغییر مواضع و رویکرد سیاسی جمهوری اسلامی ایران درطی سال‌های اخیر کنکاش نموده است؛ ونتیجه گیری می‌کند که این تحریم ها بیش از آنکه در پیشرفت هسته ای ایران اثر داشته باشد، در اقتصاد و مسائل اجتماعی ایران تاثیرگذار بوده است. (اسفندیاری، ۲۰۱۳، ۱۰)

ولی آتائف^[۱]۱ معتقد است که تحریم های اقتصادی تا حدود زیادی توانسته است با تحت فشار قرار دادن ایران، برنامه هسته ای این کشور را محدود نماید. (آتائف، ۲۰۱۳، ۵۶)

بیشتر تحقیقات علمی در خصوص اثرات تحریم، بر جنبه‌های انسان دوستانه و تا حدودی پزشکی و محیط زیست می‌باشد. (برای مثال نگاه کنید به سیدنیا و عبداللهی، ۲۰۱۳، ۲) ولی آنچه که در تحقیقات اخیر بخصوص پس از توافق ژنو در تحقیقات برخی از سیاستمداران و دانشمندان غربی مشهود است، حاکی از رویکرد تعاملی^[۲]۲ و توافقی در حل مسئله هسته ای ایران بوده است. برای مثال «آین هورن^[۳]۱» در کتاب جلوگیری از یک بحران اتمی، لزوم توافق همه جانبه با ایران که در سال ۲۰۱۴ توسط مؤسسه‌ بروکینگ آمریکا منتشر شده است، معتقد است که تحقیقات می‌دانی نشان می‌دهد با انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور جدید ایران، کشورهای غربی بخصوص ایالات متحده آمریکا بایستی بر روی تغییر رویکرد سیاسی جمهوری اسلامی از طریق حرکت های سیاسی ـ مردمی سرمایه گذاری نماید و تهدیدات نظامی تاثیر زیادی در این زمینه نخواهد داشت.

به هر حال به نظر می‌رسد، تحقیقاتی که به آن ها اشاره شد؛ هر کدام از دیدگاه خاص موضوع هسته ای ایران را بررسی نموده. ولی آنچه مسلم است، تحولی است که پس از انتخابات ریاست جمهوری دوره یازدهم و تشکیل دولت حسن روحانی با شعار تعامل به جای تقابل در سیاست های هسته ای ایران رخ داده و نمود بارز آن در توافق نوامبر ۲۰۱۳ موسوم به توافقنامه اقدام مشترک ژنو می‌باشد. تحقیق حاضر در پی آن است به بررسی آثار حقوقی و سیاسی توافق ژنو و تاثیر آن بر برنامه هسته ای ایران بپردازد. البته به دلیل تازگی این رخداد و پویایی آن در زمان حاضر، امکان پیش‌بینی دقیق در زمینه‌های سیاسی و حقوقی با درصد پایینی وجود دارد که نویسنده در بخش محدودیت های تحقیقی و رهنمود برای تحقیقات آینده به آن مفصلاً خواهد پرداخت.

۱-۹- روش تحقیق

روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی است.

۱-۱۰ روش گردآوری اطلاعات

روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق عبارت است از:

1. 1. بررسی منابع کتابخانه ­ای

1. 1. بررسی منابع خبری و اطلاعاتی موجود

1. مصاحبه با متخصصین و کارشناسان روابط بین الملل در وزارت خارجه

۱-۱۱- محدوده زمانی و مکانی

محدوده زمانی این پایان نامه مباحث هسته ای ایران تا آذر ۱۳۹۲ (نوامبر ۲۰۱۳) و زمان توافق ژنو می‌باشد. محدوده مکانی نیز ایران و گروه ۱+۵ است.

۱-۱۲- سازماندهی تحقیق

پژوهش حاضر از نوع توصیفی ـ تحلیلی است که پژوهشگر طی فرایند گزارش تحقیق در فصل اول کلیات، بیان مسئله، اهمیت موضوع، اهداف، انگیزه، فرضیات و …. ارائه نموده است.

در فصل دوم، مبانی نظری شامل تعاریف معاهدات و عهدنامه ها و نظریات حقوقی و سیاسی
بین‌المللی در خصوص آن ها ارائه شده است.

در فصل سوم، مختصری از پیشینه تاریخچه­ هسته­ای قبل و بعد از پیروزی انقلاب تا زمان توافق ژنو گزارش شده است.

فصل چهارم، پژوهشگر به بحث ‌در مورد ابعاد سیاسی ـ حقوقی توافق ژنو و نظرات مختلف در این خصوص پرداخته است

فصل پنجم، فرضیات تحقیق به بحث گذاشته شده و در خصوص اثبات یا ردّ این فرضیات تحلیل ارائه شده و در پایان نتیجه گیری ارائه گردیده است. ضمناً منابع و مآخذ و ضمائم پژوهش در پایان گزارش تحقیق آورده شده است.

فصل دوم:

مبانی نظری تحقیق

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

از آنجایی که مدل های موجود در روابط بین الملل متاثر از نظریات تئوریک می‌باشد و روابط واقعی بین دولت ها توسط این مدل ها تبیین می‌گردد، و از آنجا که هر گونه اعمال و رفتار در روابط بین الملل زیربنایش ایدئولوژی حاکم بر کارگزاران و دولت مردان می‌باشد، لذا توجه به مبانی تئوریک امروزه از اهمیت زیادی برخوردار است. تحلیلگران سیاسی برای تبیین و توجیه رفتار دولت‌ها سعی می‌کنند شناخت دقیقی از این زیربناها و نظریات داشته باشند. در واقع بستر عمل در روابط بین الملل تئوریها و نظریات موجود می‌باشد. ‌بنابرین‏ در این فصل سعی می شود دیدگاه نورئالیسم به دلیل نزدیکی آن به موضوع تحقیق، مورد بررسی قرار گیرد.

۲-۱- نورئالیسم

واقع گرایی که از دهه ۱۹۴۰میلادی به وجود آمد تا امروز هم چنان پارادایم مسلط در روابط بین الملل باقی مانده است. هر چند، واقع گرایی در طول زمان شکل خود را عوض ‌کرده‌است. این توانایی دگرگونی یکی از دلایل اصلی تداوم هژمونی واقع گرایی در روابط بین الملل است. با وجود این، می توان اصول مشترکی را در واقع گرایی یافت. اصولی چون دولت محوری، آنارشی سیستم بین الملل، قدرت و امنیت.

بررسی یک مورد خاص(کاهش ارزش تاریخی دلاردربرابرسایرارزهای قوی) :

معامله گران به تدریج بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۴ متوجه افزایش کسری حساب جاری آمریکا شدند(بخشی ازحساب ترازپرداختها).وقتی این حالت رخ می‌دهد زمانی می‌رسد که سرمایه گذاران خارجی دیگرتمایلی به کمک ‌به این کسری نخواهند داشت وبه سایرارزها روی ‌می‌آورند(‌به این معنی که عرضه دلاردربازارجهانی افزایش میابد ویا تقاضا برای دلارکاهش میابد).عامل دیگرکه movement های نرخ‌های بهره را تشدید می‌کند،تفاوت بین نرخ‌های بهره دربین اقتصادهای بزرگ جهان است.یورونرخ بهره بالاتری داشت وسرمایه متمایل به yield بیشتری را جذب می کرد.در این میان خود پوند نیزازیورونرخ بهره بالاتری داشت که آن را نسبت به یورو،ین ودلاربطورهمزمان درنرخ برابری بالاتری قرارمی داد.

بازده ‌و ریسک معاملات ارزی

• نحوه اندازه گیری بازده ‌و ریسک معاملات ارزی خارجی:

ریسک مربوط به معاملات ارزی دربازارspot این استکه که درآن ارزش ارزخارجی ممکن است نسبت به ارزش پول ملی شما (دراینجا مثلا یورو برای یک معامله­گر آمریکائی و نسبت به دلار)، نوسان نشان دهد. مضاف بر این چیزی که این ریسک را بازهم افزاش می‌دهد، خرید داراییها و ایجاد بدهی در سبد یک مؤسسه‌ مالی برحسب ارزخارجی است. برای جلوگیری ‌از چنین زیانی ودرصورتیکه شرکت تنها ‌به این مسئله حساس باشد، می‌تواند برای اجتناب ازآن به یک معامله فوروارد واردشوید.دریک معامله فوروارددریک تاریخ معین درآینده ارزموردنیازبه یک نرخ برابری خاص درآینده موردتوافق قرارمی گیرد.

۲-۲-۷-مطالعات تجربی

نوسانات نرخ ارز یکی از مهمترین عوامل اثر گذار بر قیمت و بازده سهام شرکت‌ها بوده و یکی از مهمترین دغدغه های سرمایه گذاران در چند دهه اخیر پس از روی کار آمدن نظام شناور نرخ ارز بوده ، لذا به دلیل اهمیت فراوان موضوع تحقیقها و پژوهش‌های فراوانی در این زمینه انجام شده که به خلاصه ای از آن ها در این بخش اشاره می‌کنیم .

۱-۲-۲-۷-مطالعات داخلی

مانی و همکاران(۱۳۸۳)، در مقاله ی خود به بررسی تاثیر عدم اطمینان حاصل از نوسانات نرخ ارز در صادرات غیر نفتی پرداختند. بدین منظور، در تحقیق خود ابتدا شاخصی مناسب برای اندازه گیری خظر حاصل از نوسانات نرخ ارز معرفی نمودند و سپس این شاخص در تابع صادرات غیر نفتی- که خود با توجه به مشخصه‌ های خاص اقتصاد ایران برگزیده شده- وارد می شود. با توجه به ناپایا بودن برخی از متغیرهای مدل، از تکنیک های همگرایی و مدل خود توضیح با وقفه های توزیع شده(ARDL) و نیز مدل تصحیح خطا، برای برآورد ضرایب مدل استفاده نمودند. نتایج حاصل از برآورد مدل، وجود رابطه ی معکوس میان صادرات غیر نفتی و نوسانات نرخ ارز را تأیید می‌کند.

کازرونی و همکاران(۱۳۸۴)، به بررسی اثرات نا متقارن نوسانات نرخ ارز بر تولید واقعی و قیمت در ایران پرداختند. طبق نظریه نیو کنزین ها، اثرات شوک ها بر روی متغیرهای کلان اقتصادی به صورت نامتقارن می‌باشد. در حالی که دیدگاه نئوکلاسیک ها این فرضیه را رد می‌کند. برای بررسی اثرات شوک های نرخ ارز، در مرحله اول، با بهره گرفتن از فیلتر هودریک-پرسکات، شوک ها را به صورت شوک های پیش‌بینی شده و پیش‌بینی نشده نرخ ارز نیز، شوک های مثبت و منفی نرخ ارز تجزیه ‌می‌کنند و در مرحله­ بعد آن ها را بر روی تولید واقعی و قیمت رگرس می نمایند. نتایج برآورد، حاکی از اثرات نامتقارن نوسانات نرخ ارز بر تولید واقعی و قیمت است و شوک های پیش‌بینی شده و پیش‌بینی نشده نرخ ارز به صورت متفاوت از هم بر روی تولید واقعی و سطح قیمت ها تاثیر می‌گذارد. به طوری که شوک های پیش‌بینی شده نرخ ارز بیشتر از شوک های پیش‌بینی نشده ی آن، تولید واقعی را دچار نوشان می‌کند. ‌در مورد قیمت نیز عکس این حالت مصداق دارد. همچنین نتایج این مطالعه ‌در مورد اثرات شوک های مثبت و منفی نرخ ارز بر روی تولید واقعی و قیمت ‌به این واقعیت منتهی می­ شود که شوک های منفی نرخ ارز، تولید واقعی را بیشتر از شوک های مثبت آن تحت تاثیر قرار می­دهد، در حالی که شوک­های مثبت نرخ ارز روی قیمت بیشتر تاثیر گذار است.

آقایی و همکاران(۱۳۸۷)، به بررسی منابع نوسانات کلان اقتصادی در ایران با تأکید بر نقش نرخ ارز واقعی و ارتباط بین نرخ واقعی ارز و متغیرهای کلان اقتصادی در چارچوب یک الگوی بردار خودرگرسیونی ساختاری(SVAR) و الگوی تجزیه واریانس ساختاری می پردازند. نتایج نشان می‌دهند منابع اصلی نوسانات نرخ واقعی ارز در ایران، بیشتر از شوک های پولی و شوک های قیمتی نفت مشتق می شود. با این اوصاف، اختلالات پولی و قیمت نفت در ایران بر تحرکات نرخ واقعی ارز تاثیر می‌گذارد که این نتیجه نشان می‌دهد که سیاست های پولی در ایران باید با احتیاط بیشتر اجرا شود. همچنین نتایج نشان می‌دهد که قسمت اعظم نوسانات درآمدی در ایران به خاطر شوک های قیمتی، قیمت نفت، سیاست های پولی و عرضه می‌باشد.، که این امر نشان می‌دهد تنوع اقتصادی، بهبود زیر ساخت ها و سرمایه گذاری، ثبات قیمت ها و جلوگیری از نوسانات پولی و جلوگیری از عرضه بی­رویه پول در جامعه می ­تواند باعث جلوگیری از نوسانات تولید ملی، شکوفایی و رشد اقتصادی شود.

مرادی و همکاران(۱۳۸۷)، به بررسی اثر چرخه های بازار سهام بر واکنش سرمایه گذاران نسبت به تغییرات غیرمنتظره اقلام تعهدی پرداختند. جهت انجام تحقیق خود، بازار سهام ایران را در فاصله سال های ۱۳۸۰-۸۳ به سه چرخه، یعنی زمانی که قیمت سهام افزایش قابل ملاحظه­ای دارد، زمانی که قیمت ها افزایش اندکی دارند و زمانی که قیمت سهام رشد متوسطی دارد تقسیم کرده و عکس العمل سرمایه گذاران در نمونه ۶۶ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در این سه دوره را مورد آزمون قرار داده‌اند.­ نتایج تحقیقاتشان ‌به این صورت است که مدیریت سود شرکت­ها نمی­ تواند عامل بازدارنده ای در نحوه­ سرمایه گذاری افراد باشد و همچنین شرایط بازار و وجود سرمایه گذاران حرفه ای و غیر حرفه ای تاثیر به سزایی در این امر ندارد.

عسگری(۱۳۸۷)، به ارزیابی اثر نوسانات نرخ واقعی ارز بر صادرات بخش های منتخب صنعتی به تفکیک کدهای دو رقمی ISIC(کدهای ۳۲،۳۵،۳۷) در طس دوره (۴)۱۳۸۵-(۱)۱۳۵۲ و برآورد میزان تاثیر پذیری صادرات این بخش­ها از نوسانات نرخ ارز در بلند مدت و کوتاه مدت و شبیه سازی شوک نرخ ارز بر صادرات صنعتی می پردازد.

ابونوری و همکاران(۱۳۸۸)، به ارزیابی اثر اخبار بر نوسانات نرخ ارز در ایران با بهره گرفتن از خانواده الگوهای ناهمسان واریانس­ شرطی(ARCH) و الگوهای نامتقارن TGARCH,EGARCHو APGARCH استفاده نمودند تا به برآورد تاثیر اخبار نوسانات در ایران بپردازند. برای این منظور از داده های روزانه نرخ ارز ۱۲۰۸ داده استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از تاثیر نامتقارن اخبار بر نوسانات نرخ ارز در ایران است. یعنی، تاثیر اخبار بد(منفی) بر نوسانات نرخ ارز بیشتر از تاثیر اخبار خوب(مثبت) است.