۵- بعد شیوه های ارزشیابی دوره های آموزش ضمن خدمت بر میزان بهره وری کارکنان ادارات شهرستان کنگان تأثیر دارد.

• 1. تعاریف نظری متغیرهای کلیدی :

1. 1. آموزش ضمن خدمت : آموزش ضمن خدمت عبارت است از بهبود نظام دار و مداوم مستخدمین از نظر دانش، مهارت ها و رفتارهایی که به رفاه آنان و سازمان محل خدمتشان کمک نماید (ابطحی، ۱۳۸۱).

   

1. 1. نیاز سنجی آموزشی : نیازسنجی آموزشی عبارت است از فرایند تعیین اهداف، مشخص کردن وضع موجود، اندازه گیری نیازها و تعیین اولویتها در حقیقت نیاز سنجی عبارت است از تشخیص فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب با در نظر گرفتن اولویت‌های اجرائی (رایمون، ۲۰۰۱).

1. 1. بهره‌وری : بهره‌وری‌ عبارت است از اثر بخشی + کارایی (اثربخشی : انجام‌ دادن‌کارهای‌ درست و حرکت در‌ راستای‌ هدف، کارایی: انجام دادن درست و صحیح کارها‌ بهره‌وری. یعنی اینکه سازمان در قبال مقدار معینی از محصول‌ به‌ چه‌ نسبتی از منابع تولیدی استفاده می‌کند (طاهری، ۱۳۸۶).

1. 1. یادگیری: یادگیری را به عنوان فرایندی که به وسیله آن دانش از راه تغییر شکل تجربه ایجاد می شود، تعریف ‌کرده‌است(سیف، ۱۳۸۸).

1. 1. یادگیری: ایجاد تغییرات نسبتاً پایدار در رفتار بالقوه یادگیرنده ، مشروط بر آن که این تغییر بر اثر اخذ تجربه باشد(سیف،۱۳۷۴، ص ۵۶) .

1. 1. ارزشیابی : ارزشیابی حرکتی است که به وسیله آن سازمان عملکرد کارکنان را در مسئولیتهایی که بعهده دارند، بررسی کرده و می­سنجد(ابطحی،۱۳۹۰).

1. 1. 1. ارزشیابی : عبارت است از داوری و قضاوت درباره ارزش اندیشه ها ، کار ها،راه حلها ، روش‌ها ، مواد و … برای مقصود یا منظوری معین(صفوی،۱۳۸۸)

   

1. ارزشیابی : ارزشیابی به معلم کمک خواهد کرد که هم از چگونگی موفقیت یا شکست یادگیرندگان در یادگیری و هم از نقاط قوت و ضعف فعالیت‌های آموزشی خود آگاهی حاصل کند و در جهت بهبود آن ها گام بردارد(هاشمی،۱۳۹۱،ص ۱۹۷).

   1. تعاریف عملیاتی :

۱-۷-۱- آموزش ضمن خدمت: در این تحقیق منظور از آموزش ضمن خدمت اجرای پرسشنامه استاندارد اثربخشی آموزش‌های ضمن خدمت حسینی( ۱۳۸۷)، است که دارای ۵۱ گویه بوده و نمره گذاری آن بر اساس روش لیکرت است که در جدول ذیل ارتباط گویه ­ها و سؤالات پرسشنامه به صورت دقیق مشخص گردیده است .

جدول ۱-۱– ارتباط سؤالات پرسشنامه و مؤلفه های تحقیق

ردیف
مؤلفه
شماره سؤالات
۱
نیازسنجی
۳-۱
۲
اهداف و محتوا
۲۲-۴
۳
یاددهی و یادگیری
۲۳-۳۰
۴
شرایط و امکانات آموزشی
۴۵-۳۱
۵
شیوه های ارزشیابی
۵۱-۴۶

۱-۷-۲- بهره ­وری سازمانی: در این تحقیق منظور از بهره‌وری اجرای پرسشنامه استاندارد بهره‌وری سازمانی (اولسانیا و همکاران ، ۲۰۱۲) ‌می‌باشد . این پرسشنامه شامل ۲۷ گویه و نمره گذاری آن بر اساس مقیاس لیکرت می‎باشد.

فصل دوم

مبانی نظری و تجربی تحقیق

• 1. مقدمه :

در این فصل ابتدا در زمینه­ دوره های آموزش ضمن خدمت و بهره ­وری سازمانی کارکنان و اثرات آن بر عملکرد کارمندان بحث می‌گردد و سپس تحقیقاتی که در این مورد توسط دانشمندان و پژوهشگران داخلی و خارجی انجام شده بررسی شده و در نهایت چارچوب نظری پژوهش ارائه می‌گردد .

• 1. آموزش کارکنان :

در مدت نیم قرن گذشته اوضاع اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جهان، آنچنان دستخوش تغییر و دگرگونی بوده است که به زحمت می توان اندک شباهتی میان ساختار روابط افراد و سازمان‌ها در زمان حال و گذشته یافت. تغییر پرشتاب در همه ابعاد زندگی اجتماعی و سازمانی، نه تنها امکان هر گونه خام اندیشی را از افراد سازمان‌ها و جوامع سلب کرده بلکه حیات و بقای آنان را نیز تحت الشعاع خود قرار داده است(عباسپور، ۱۳۸۲).

امروزه آموزش به عنوان یکی از مکانیزم‌های اصلی در توسعه منابع انسانی در حوزه­ سازمان‌ها مورد توجه می‌باشد. افزایش سطح دانش، آگاهی و شعور برای نیروی انسانی در ابعاد مختلف امروزه از اهمیت فوق العاده­ای برای دستیابی به اهداف سازمانی برخوردار ‌می‌باشد و باید برنامه ریزی دقیق در این امر به کاهش شکاف موجود با دنیای توسعه یافته منجر گردد.

منابع انسانی موجود در سازمان‌ها، بایستی با برخورداری از دانش و مهارت جدید و به روز خود را با تکامل شتاب آلود علوم و فناوری همگام کنند. سازمان‌ها نیز باید بتوانند با به کارگیری سیستم‌های آموزش و یادگیری هدفمند، سازگار با مأموریت ، اهداف و استراتژیهای سازمانی ، درصدد توسعه و نوسازی و افزایش سرمایه دانشی و فکری و پرورش منابع انسانی برآیند(علوی،۱۳۹۰).

بررسی ادبیات توسعه منابع انسانی در سازمان‌ها نشان می‌دهد که برنامه های آموزشی از دیدگاه مدیران همواره یکی از راه حلهای کلیدی برای رفع مشکلات در سازمان‌ها محسوب می­ شود. این جمله مکرر شنیده می­ شود که کارکنان کاری را که از آن ها انتظار می­رود ؛ انجام نمی­دهند یا ما مشکل آموزشی داریم. این جملات نشانه­هایی از ضرورت توانمندسازی نیروی انسانی در انجام وظایف سازمانی است(مجتهد و همکاران ، ۱۳۸۲).

فرایند آموزش مستمر در ساخت و بافت درونی سازمان، به ‌عنوان سیستم پویا ، متحرک و پیشرونده ، جان و توان و روح جدیدی در کالبد سازمان خواهد دمید، با تلفیق و هماهنگی با سایر سیستم‌های درونی سازمان ، نظیر سیستم‌های عام برنامه ریزی نیروی انسانی، سیستم پرسنلی، استخدامی و ارزشیابی و طبقه بندی مشاغل ، حقوق و دستمزد، سیستم حفاظت نیروی انسانی و خدمات رفاهی و … همچون مکانیسمی قدرتمند، کارایی کمّی و کیفی سازمان را به طور مداوم افزایش خواهد داد.

سیستم آموزش کارکنان در سازمان‌ها، همچنین زمینه مساعدی برای رشد و پرورش استعدادها و قابلیت‌های کارکنان را فراهم خواهد نمودو ضمن بهبود کیفیت و کمّیت کار و عملکرد پرسنلی، شرایط مناسب برای جایگزینی، ارتقاء و ترفیعات و چرخش های شغلی را مهیا و امکان برقراری توزیع متناسب و متعادل مشاغل بین کارکنان را به وجود خواهد آورد(علوی، ۱۳۹۰).

اجرای برنامه های آموزشی در یک سازمان می‌تواند در یک سازمان می‌تواند نیاز به نیروی انسانی متخصص را در آینده برطرف سازد و تضمینی برای حل مشکلات کارکنان باشد. بررسی ها نشان داده اجرای این آموزش ها باعث اثربخشی و افزایش بهره وری شده، از طرفی کارایی را بالا برده و سطح توانایی کارکنان را افزایش می­دهد. همچنین آموزش و توسعه کارکنان سبب می­ شود آن ها یاد بگیرند که چگونه کار خود را انجام دهند، عملکرد خود را بهبود بخشند و خود را برای مسئولیت‌های مهمتر در آِنده آماده کنند. از این رو نظامهای آموزشی در سراسر دنیا باید با تربیت نیروی انسانی متخصص اصلی­ترین منبع توسعه را فراهم آورند تا متخصصان تربیت شده در یک نظام عالی پویا بتوانند چرخهای توسعه را به حرکت درآورند(نکوئی مقدم و میر رضایی،۱۳۸۴).

• 1. تعریف آموزش :

در این درمان در جلسات اول از مراجعان خواسته می شود وقایع و پیشامدهای مرتبط با بهزیستی خود را شناسایی و آن ها را در بافت موقعیتی خود مشخص کنند. در طول جلسات میانی مراجعان تشویق می‌شوند که افکار و عقایدی که منجر به وقفه ی زود هنگام در بهزیستی ذهنی می‌شوند را شناسایی کنند منتهی با توجه به خویشتن نگری که متمرکز بر بهزیستی باشد تا استرس. درمانگر از این اطلاعات برای تشخیص آسیب های خاص در بهزیستی استفاده می‌کند و سپس با مراجع کار می‌کند تا این آسیب ها بازسازی شوند.بهزیستی درمانی به طور مؤثری ‌در مورد افرادی که از اختلالات بالینی مانند اختلالات خلقی، افسردگی عود کننده، اضطراب فراگیر رنج می‌برند کاربرد دارد(استفان و الکس،۲۰۰۶؛نقل از قربان زاده، ۱۳۸۹).

ریف و سینگر^[۱۴۵](۲۰۰۶) به منظور تأکید بر الگوی چند بعدی بهزیستی روانشناختی اذعان می‌کنند که حتی اگر برخی از زیر مجموعه های بهزیستی روانشناختی با یکدیگر همپوشی بالایی نشان دهند،متخصصانی ‌در تلاش اند با بهره گرفتن از یک نظریه بهزیستی به بهبود زندگی افراد کمک کنند،در می‌یابند که تفسیر هریک از ابعاد شش گانه در ارتباط با مسائلی که بیمار از خود نشان می‌دهد به صورت برابر و یکسان غیر مؤثر است،به عبارت دیگر،تفاوت در چالش های فراسوی هر بیمار می‌تواند با تفاوت در هریک از ابعاد بهزیستی روانشناختی رابطه نشان دهد. ‌بنابرین‏ با توجه به معنای مفهومی و مراجع تجربی برای هر بعد، درمانگر می‌تواند درمان را با توجه به آسیب های منحصربه فرد و نقاط قوت هر بیمار تنظیم کند(نقل از قربان زاده، ۱۳۸۹).

۲-۱-۸-۱ آثارونتایج مطلوب بهزیستی ذهنی ورضایت از زندگی

روی آوردن به روان شناسی نوین و خلق مفاهیم مثبت، عاطفه خوشایندوروان شناسی مثبت، اهمیّت وتاثیر این موضوع را بر افزایش سطح بهزییستی افراد جامعه می رساند وپژوهش های بسیاری تاکنون توانسته اند پیامد های مطلوب بهزیستی ذهنی ‌و تاثیرات آن را برای متغیر های گوناگون نشان دهند. داشتن بهزیستی ذهنی روحیه ای شاد ورضایت ازشرایط زندگی می‌تواند موجب خلق اعمال وبینش های نو شوند (پیوسته گر و همکاران، ۱۳۸۹).

افراد با احساس بهزیستی ذهنی بالا،هیجان های مثبت بیشتری را تجربه می‌کنند ،از گذشته وآینده خودشان،دیگران،رویدادها وحوادث پیرامونشان ارزیابی مثبتی دارند وآنها را خوشایند توصیف می‌کنند. در حالی که افراد با بهزیستی پایین موارد مذکور را نامطلوب ارزیابی کرده ‌و هیجان های منفی مانند اضطراب و افسردگی بیشتری را تجربه می‌کنند(گلستانی بخت،۱۳۸۷).

افراد دارای بهزیستی ذهنی بالا احساس مهار وکنترل بالاتری دارند و میزان پیشرفت تحصیلی ورضایت از زندگی بیشتری را تجربه می‌کنند (بوردین ووانسا^[۱۴۶]،۲۰۱۰)، نظام ایمنی سالم تر وخلاقیت بالاتری دارند(به نقل از دینر وسلیگمن،۲۰۰۳).

سانجوان (۲۰۱۱)نیز در پژوهش خود ‌به این نتیجه دست یافت که بهزیستی ذهنی و رضایت از زندگی وسایر شاخص های سازگاری مثبت،می‌تواند پیش‌بینی کنند ه قوی برای میزان ناسازگاری های هیجانی (افسردگی واضطراب)در مردان دارای بیماری قلبی باشد.

بهزیستی بالاتر علاوه براینکه افراد را به کارکردهای بهتر در سلامتی رهنمود می‌سازد با قوی تر کردن پاسخ سیستم ایمنی و تحمل درد به افراد در واکنش پذیری روان شناختی در هنگام بیماری‌ها کمک می‌کند(لیمبومیرسکی، ۲۰۰۷). همچنین بهزیستی روی پیامد های کوتاه مدت و بلند مدت سلامت وکنترل بیماری‌ها وسندرم ها تاثیر دارد(سلیگمن، ۲۰۰۳).

امروزه پژوهشگران معتقدند که ایجاد بهزیستی ذهنی ورضایت از زندگی، انسان ها را به سمت موفقیّت بیشتر در زندگی، سلامت بهتر،ارتباط اجتماعی حمایت گرایانه سالم تر و در نهایت سلامت روانی وجسمی بالاتر رهنمون سازد(دینر۲۰۰۲؛فینچام^[۱۴۷] ۲۰۰۶).

لیمبومیرسکی^[۱۴۸] (۲۰۰۷)مشخص ‌کرده‌است که همبستگی قوی بین بهزیستی ذهنی با طول عمر بیشتر وسلامت جسمی بیشتر وسبک زندگی سالم تر وجود دارد.

هیجان های مثبت مانند لذت یا خشنودی بیانگر این هستند که اتفاق خوبی رخ خواهد داد. این هیجا ن ها توجه ماراوسعت می بخشد، از محیط فیزیکی واجتماعی گسترده تری آگاه می‌سازند.گسترش یافته ها را برای پذیرش اندیشه ها واقدامات تازه آماده می‌کنند، بیش از مواقع عادی خلاقیت را رشد می‌دهند، هیجان های مثبت، باروری وتفکر خلاق توام با شکیبایی را آسان می‌کنند(به نقل از حسنی،۱۳۸۳).

فورگاس وآیزن معتقدنددرحالت شادی، مردم با هم همکاری می‌کنند (برای مثال آن ها به شکلی مذاکره می‌کنند که بیشترین نتیجه برای طرفین حاصل شود(فورگاس وآیزن^[۱۴۹]،۲۰۰۴).

همچنین جامعه پذیری^[۱۵۰]، احساس صمیمیت با خود، فعّالیت هدفمند،نوع دوستی، خلاقیت، عملکرد بهتر و قابلیت مصونیت از امراض را می توان به صورت خلاصه حاصل تجربه عواطف مثبت دانست(سازگاری،۱۳۸۹).

غضنفری (۱۳۸۵)نیز دلایل زیر را در اهمییت پرداختن موضوع بهزیستی ذهنی مطرح می‌کند :

۱-افراد راضی وخشنود به طور عمده، هیجانات مثبت بیشتری را تجربه می‌کنند و از حوادث ‌و وقایع پیرامون خود ارزیابی مثبت دارند، در حالی که افراد ناراضی موقعیت زندگی شان را نامطلوب ارزیابی کرده وهیجانات منفی بیشتری را تجربه می‌کنند.

۲-افراد راضی به طور میانگین از سیستم ایمنی قوی تری و طول عمر بیشتری دارند.

۳-موقعیت شغلی افراد راضی بالا است ‌و درآمد بیشتری را دارند، در محیط کار ‌و مدرسه دوستان و همکاران خوبی دارند و میل به کمک ‌و همکاری بالاتری دارند و همچنین مسولیت پذیرند.

۴-با مشکلات وموقعیت های پیچیده بهتر مقابله می‌کنند .

۵-نگرش مطلوب و رضایت آمیزی به خود دارندو در روابط اجتماعی وبین فردی عملکرد خوبی دارند(دینر، ۲۰۰۱ ؛ به نقل از غضنفری،۱۳۸۵).

افراد دارای سطح بهزیستی بالا، برای حل مسائل زندگی پافشاری می‌کنند و در برابر بازخوردهای نامطلوبی که از محیط اطرافشان دریافت می‌کنند، استقامت بیشتری دارند(رایت و والتون^[۱۵۱]،۲۰۱۰).

۲-۱-۹ عناصر و مؤلفه های بهزیستی ذهنی متغیرها

بر اساس پژوهش های اولیه واتسون و همکاران (۱۹۹۸)ساختار عاطفی بهزیستی، دوحوزه عاطفه مثبت ‌و عاطفه منفی دارد که مستقل از هم هستند.عاطفه مثبت به میزان احساس فرد از سرخوشی، فعال بودن وهشیاری اشاره دارد ودارای ابعاد فرعی خوش رویی، مانند بشاش وسرزنده بودن، اتکابه نفس(مطمئن،قوی وجسور)گوش به زنگی(مانند هشیار، متمرکزومصمم)است.(گرنرت^[۱۵۲]، ۲۰۰۸؛به نقل ازخوشخرام،۱۳۹۰).

دلیل دوم: به عنوان پایه و اساس رهایی از این ماجرا می‌توان تدلیس را ذکر کرد فقیهان نیز موضوع تدلیس را در بسیاری از موارد ذکر کرده و آن را دلیل فسخ دانسته اند.

تدلیس ‌در مورد نکاح عبارت است از عملیاتی نسبت به زن یا مرد که موجب فریب طرف دیگر در ازدواج با او گردد. عملیات فریبنده که موجب خیار تدلیس می‌گردد ممکن است به وسیله شخص ثالث غیر از زوجین انجام گردد مانند آنکه پدر یا مادر یا واسطه دیگر اوصافی بر خلاف حقیقت در یکی از زوجین برای طرف دیگر بگوید که سبب میل و رغبت در انعقاد نکاح گردد و با اعتماد وجود آن اوصاف ازدواج کند.

همچنان که ممکن است به وسیله خود زن یا شوهر باشد. عملیات فریبنده ممکن است مثبت یا منفی باشد.

الف) عمل مثبت ممکن است الفاظ یا نوشته باشد مانند توصیف کردن زن یا مردی به سلامت مزاج و نداشتن عیب برای شخص دیگری که قصد ازدواج با او را دارد که به اعتقاد بر آن ازدواج نماید هرگاه آن زن یا مرد دارای عیب باشند. فرق نمی‌کند که عیب مذکور از عیوبی باشد که سبب ایجاد حق فسخ می‌گردد مانند جنون، عنن و یا غیر از آن عیوب باشد مانند صرع و بعضی بیماری‌های غیر قابل علاج مثل سرطان و غیره همچنین توصیف کردن زن یا مردی را برای شخصی که قصد ازدواج دارد به صفات کمالی که با اعتماد وجود آن صفات با او ازدواج کند هرگاه آن صفات را دارا نباشد.^[۱۲۱]

ب) عمل منفی یا ترک عمل در موردی می‌تواند موجب تدلیس گردد که به جهتی از جهات شخص مکلف به انجام آن بوده همچنان که عدم ذکر عیوب مرد یا زن در مقامی‌که بیان گردید موجب تدلیس می‌شود مانند آنکه شخصی از دیگری که مورد اعتماد اوست در ازدواج با زن یا مردی مشورت کند و آنکس با علم بر عیوب ازدواجش را صلاح بداند بدون آنکه از آن عیوب ذکری کند.^[۱۲۲]

نکات جالبی در استفتائات کمیسیون شورای عالی قضائی در خصوص مسئله ۶ آن وجود دارد مبنی بر این که اگر مرد قبل از ازدواج خود را بر خلاف واقع کارمند، دکتر یا مهندسی معرفی کند و بعد خلاف آن کشف شود و یا این که خود را سالم معرفی کند در حالی که مبتلا به بیماری‌های صرع یا امراض صعب العلاج بوده باشد و یا این که خود را مجرد معرفی نماید و بعد معلوم شود که معیل بوده آیا این امور موجب صدق تدلیس و ثبوت حق فسخ برای زوجه می‌باشد یا خیر. درباره پرسش فوق کمیسیون در تاریخ ۳۰/۲/۱۳۶۳ پاسخ داده است که با توجه به مسئله شماره ۱۳ صفحه ۲۹۵ جلد ۲ تحریرالوسیله حضرت امام خمینی(رض) با عنایت به ذیل همین مسئله دارند: با عنایت به مفهوم مخالف مسئله۱۴، صفحه ۲۹۶، در دو مورد اول تدلیس صدق می‌کند و حق فسخ موجود است. زیرا که در مثال اول هر یک از صفات مذکور که زوج خود را واجد آن صفات معرفی کرده عرفاً از صفات کمال محسوب می‌شود و عقد ازدواج نیز مبیناً علیها واقع شده است. در مثال دوم نیز صرع و مرض مزمن و صعب العلاج عرفاً نقص است و عقد ازدواج نیز طبعاً و به قرینه معرفی خود با سلامت مزاج مبنی بر عدم آن نقص‌‌ها واقع گردیده است که در صورت انتفای سلامت قبل از ازدواج حق فسخ وجود دارد وی ‌در مورد مثال سوم اگر عرفاً صفت مجرد بودن از صفات کمال محسوب بشود در این صورت زوجه به استناد مسئله ۳-۱۴ صفحه ۲۹۵ جلد دوم تحریرالوسیله حق تقاضای فسخ را دارد.^[۱۲۳]

در قانون مدنی چنین آمده: هرگاه در یکی از زوجین صفت خاصی شرط شده و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود. خواه وصف مذکور در عقد تصریح شده یا عقد متبایناً بر آن واقع شده باشد.^[۱۲۴]

در روایات تدلیس جمله‌ای ذکر شده که در مقام تعلیل است و می‌توان از آن استفاده کرد که تدلیس ویژه امور ذکر شده در روایات نیست. «یوجع ظهره کما دلیس نفسه» مرد متحمل خسارت می‌شود چون عیب خود را پوشانده و فریب داده است.^[۱۲۵]

می‌توان ادعا کرد که «کما» دلالت بر تعلیل دارد چنان که بسیاری از علمای نحو و ادب و تفسیر ‌در مورد جمله (واذکروه کما هداکم) متذکر شده اند که «کما» در اینجا در مقام تعلیل است و تعلیل شایسته تعمیم است یعنی در هر موردی که تدلیس صدق کند سبب فسخ عقد می‌شود و اگر یکی از زن و مرد به مرض مسری گرفتار بود و دیگری را خبر نکرد و با او ازدواج کرد این مورد نیز در واقع خود نوعی تدلیس است.

دلیل سوم: یکی دیگر از دلایل خیار فسخ نکاح برای زن هنگام مبتلا بودن زوج به بیماری ایدز قاعده لاحرج می‌باشد در قرآن آیه ۷۸ سوره حج آمده است:

خداوند در دین هیچ گونه سختی برای شما قرار نداده است.^[۱۲۶]

این آیه شریفه دلالت واضحه بر این امر دارد که خداوند سبحان در دین مقدس اسلام حکم حرجی تشریع نکرده و از ناحیه هر حکمی‌که حرج و استیصال و مشقت لازم آید به دستور این آیات شریفه این حکم منتفی و از صحنه تشریع مرفوع است.

در سنت هم روایات متعددی است که دلالت بر عدم جعل و تشریع حکم حرجی دارد.

برخی از این روایات عبارتند از:

صحیحه بزنطی: ان اباجعفر (ع) کان یقول «ان الخوارج ضیقوا علی انفسهم بجهاله و ان الدین اوسع من ذلک» امام باقر (ع) فرمود: (خوارج به دلیل نادانی برخود سخت گرفتند در حالی که دین وسیع تر از آن است)^[۱۲۷]و قوله علیه السلام «بعثنی الله بالحنفیه السهله السمحه» (پیامبر (ص) فرمود: خداوند مرا بر دین حنیف آسان مبعوث ‌کرده‌است)^[۱۲۸] و بنای عقلا هم قائم بر عدم تجویز تشریع احکام حرجیه در تمام ابعاد است و شارع مقدس که خود رئیس عقلاست نمی‌تواند تخطی از یک سیره مسلم عقلانی بکند و اجماع امامیه بلکه علمای اسلام بر عدم جواز جعل حکم حرجی در اسلام است.^[۱۲۹]

در خصوص امراض خطرناک جدید و اثر آن ها بر حق فسخ نکاح مانند ایدز و جذام وبرص به ویژه این که زن در طلاق اختیار ندارد چون به مقتضی ادلّه اولیه امر طلاق منحصراًً در دست زوج است. ‌بنابرین‏ مسئله فسخ نکاح برای زن اهمیت ویژه و بیشتری می‌یابد.^[۱۳۰]

‌بنابرین‏ ماندن فرد سالم در کنار بیماری ایدزی عسر و حرج و مشقت غیرقابل تحمل و «تکلیف بما لایطاق» است پس دادن حق جدایی به فرد سالم از واجبّ ترین واجبات و حمایت از او و خانواده و اجتماع می‌باشد.

قانون مدنی در ماده ۱۱۳۰ قبل از اصلاحیه سال ۱۳۶۱ و ۱۳۷۰ امراض مسری صعب العلاج را مجوز طلاق دانسته بود ولی در قوانین جدید مصادیق عسر و حرج را مشخص نکرده وفقط ذکر عنوان ‌کرده‌است و تبصره الحاقی ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی مصوب ۱۳۸۱ پنج مورد عسر و حرج را به عنوان مثال ذکر می‌کند. در این ماده چنین آمده است «‌در مورد زیر زن می‌تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند در صورتی که برای محکمه ثابت شود که دوام زوجیت موجب عسر و حرج است می‌تواند برای جلوگیری از ضرر و حرج زوج را اجبار به طلاق کند و در صورت میسر نشدن به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود. در ادامه این ماده تبصره‌ای آمده است که عسر و حرج موضوع این ماده عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادلّه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد و یکی از مواردی که در صورت احراز توسط دادگاه صالح از مصادیق عسر و حرج محسوب می‌گردد. ابتلاء زوج به بیماری صعب العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعب العلاج دیگری است که زندگی مشترک را مختل می‌کند.

هدف تبلیغ منحصراًً در دست گرفتن بازار نیست بلکه مقصد باید آن باشد که در مردم و خریداران اعتماد و ایمان عمیق برای توسعه کارهای آینده به وجود آورد (آنونیموس^[۲۱]، ۲۰۱۰، ۲۵). تبلیغات منحصر به تلویزیون نمی‌شود بلکه رسانه های دیگر را نیز در بر می‌گیرد. رادیو، روزنامه، مجله، تبلیغات شهری، اینترنت و غیره از جمله رسانه های مهم تبلیغاتی محسوب می‌شوند. رسانه­های مختلف به دلیل تاثیرات منحصر به فردی که بر روی مخاطب می‌گذارد واکنش‌های متفاوتی را نیز منجر می‌گردد. مهمترین تمایزی که بین انواع گوناگون رسانه می‌توان قایل شد تمایز بین رسانه­های پخشی (رادیو و تلویزیون) و رسانه­های چاپی (روزنامه‌ها و مجله‌ها) است. برای انتقال نمادها و تصورات، رسانه های پخشی نظیر رادیو و تلویزیون مناسب‌تر به نظر می‌رسد اما در ارائه اطلاعات تفصیلی و دقیق، این دو رسانه به اندازه رسانه های چاپی مناسب نیستند. ‌بنابرین‏ می‌توان این گونه نتیجه‌گیری کرد که برای ایجاد یک فضا و روحیه در مخاطب و یا به وجود آوردن یک احساس مثبت، تلویزیون اثر بخش‌تر به نظر می‌رسد این در حالی است که برای ارائه اطلاعات دقیق و تفصیلی‌تر رسانه های چاپی مناسب‌تر است. (محمدیان، ۱۳۸۵، ۲۱۵)

از ضروریات مهم برای فردی که قصد برنامه‌ریزی ‌در مورد تبلیغات در رسانه را دارد، داشتن ذهنی باز و فعال است، زیرا باید بتواند در میان رسانه های مختلف بهترین رسانه یا رسانه ها را جهت کار تبلیغاتی خود انتخاب کند (راسل^[۲۲]، ۱۹۹۹، ۱۰۲).

در بحث رسانه ها در نظر گرفتن تفاوت‌های ما بین رسانه های بین‌المللی و رسانه های محلی بسیار قابل توجه می‌باشد. در هر دو مورد ابزارها و رسانه های به کار گرفته شده ظاهراًً مشابه است اما آنچه باعث تمایز می شود، محتوا و اهداف متفاوت به کار رفته در رسانه های جهانی و محلی است که این خود نیز به دلیل تفاوت فرهنگی ناشی از تمایزات محلی می‌باشد (جانسون^[۲۳]، ۲۰۱۰، ۱۰۶).

این مهم نیست که چقدر زمان، تلاش و یا پول برای تبلیغ هزینه می‌شود، بلکه مهم این است که بازاریابان ایمان دارند که تبلیغات با تأثیر بر نگرش مصرف‌کنندگان، یک عنصر کلیدی جهت فروش محصولات و خدمات می‌باشد. تئوری “عکس العمل معقول” نشان می‌دهد که نگرش مصرف‌کنندگان با رفتار آن ها ارتباط قوی داشته، ‌به این مفهوم که اثرگذاری تبلیغات بر روی نگرش مصرف کنندگان، پیام­های بسیاری را برای رفتار مصرف کننده دارد.

۲-۳-۱۱٫چاشنی‌های فروش:

چاشنی‌ها همراه با تبلیغات به منظور تشویق مصرف‌کنندگان به خرید مارکی خاص و ایجاد تقاضا برای آن به کار گرفته می‌شوند. از این گونه چاشنی­ها به عنوان سیاست‌های ترویجی فروش نیز یاد می شود. از هزاران محصول جدید که به بازار ارائه می شود بیش از ۹۰ درصد از آن ها در اولین سال ورود به بازار با شکست مواجه می‌گردد. دلیل اغلب این شکست­ها فقدان حمایت­های ترویجی از محصولات جدید به منظور تشویق مشتریان به آزمایش محصول می‌باشد. در ایران این شکست­ها از میزان بیشتری برخوردار است ‌به این علت که رفتار مشتریان ایرانی از پیچیدگی بیشتری برخوردار است اگر هر کدام از ابزارهای ترویج یا همان پروموشن­ها (شامل تبلیغات، روابط عمومی و …) مؤثر واقع نشود، چاشنی­های فروش می ­تواند اثرگذار باشد که البته باید توجه داشت که چاشنی فروش زمانی استفاده می شود که فروش در حال کاهش باشد و این کاهش از روش­های دیگر قابل جبران و تبدیل به رشد فروش نباشد .

برخی از مهمترین چاشنی های فروش عبارتند از :

ارائه نمونه ­های رایگان، ارائه کوپن تخفیف یا خرید رایگان، امتیازهای ویژه، مسابقه­ها، بازپرداخت و استرداد وجه، بسته­های پاداش، تخفیف قیمتی، کالای اضافه( دو روش کالای اضافه وجود دارد که یکی ارائه کالای بیشتر از همان نوع و دیگری ارائه کالای اشانتیون دیگر ‌می‌باشد.)، برنامه های وفادارسازی، قرعه کشی ها(محمدیان، ۱۳۹۰، ۱۷).

۲-۳-۱۲٫ روابط عمومی:

تکنیک‌های روابط عمومی شامل برگزاری مراسم، سمینارها، سمپوزیوم‌ها، بازدیدها، پذیرایی‌ها، مسابقات ورزشی و هنری و دیگر وقایعی است به طور غیر مستقیم پیام مورد نظر را به مصرف‌کنندگان احتمالی می‌رسانند.

ذیلاً وسایلی که برای ارسال پیام مورد استفاده قرار می‌گیرند نام برده می‌شوند (بلوریان تهرانی، ۱۳۷۸، ۵۰):

• • روزنامه‌ها، مجلات، ماهنامه‌ها و سالنامه‌ها با درج آگهی تبلیغاتی؛

• • رادیو و تلویزیون و سینما با پخش برنامه های تبلیغانی؛

• • هر شیئی که به عنوان هدیه تبلیغاتی به صورت رایگان داده شود؛

• • بسته‌بندی کالا با بهره گرفتن از طرح، رنگ، پیام و شعار؛

• • از طریق پست با ارسال کاتالوگ، بروشور، پرسشنامه و … ؛

• • اماکن عمومی مانند ترمینال‌ها، استادیوم‌های ورزشی و غیره برای نصب تابلوهای تبلیغاتی؛

• • وسایط نقلیه برای نصب تابلوهای تبلیغاتی؛

• • بالن، توپ، پرچم، ویترین و تابلو با ذکر نام تجاری؛

• • نمایشگاه‌های بازرگانی داخلی و بین‌المللی؛

• سمینارها، کنفرانس‌ها، سمپوزیوم‌ها و دوره های آموزشی؛

۲-۳-۱۳٫فروش حضوری:

فرایند فروش حضوری مجموعه ای از عملیات منطقی است که فروشنده هنگام ارتباط با مشتری انجام می‌دهد. مثبت بودن این فرایند به اقدام مطلوب از طرف مشتری منجر می‌گردد و با اطمینان یافتن به رضایت مشتری خاتمه می‌یابد. (اقدام مطلوب از سوی مشتری معمولا خرید است). فروشندگان حرفه ای گام های زیر را بترتیب برمی دارند تا رسیدن به نتیجه امکان پذیرتر گردد(بنت، ۱۹۹۷، ۹۳).:

• آمادگی قبل از فروش(شناخت محصول ، بازار ، رقبا و …)

• جستجو برای یافتن خریداران بالقوه

• اقدامات پیش از ملاقات با مشتریان بالقوه

• عرضه کردن(در نظر گرفتن علاقه مشتری ، ایجاد تمایل توسط فروشنده ، انجام عمل فروش)

۲-۳-۱۴٫بازاریابى مستقیم:

در بازاریابى مستقیم، براى تأثیر بر مصرف‌کنندگان از وسایل مختلف ارتباط‌جمعى استفاده مى‌شود. در این نوع بازاریابی، معمولاً از مصرف‌کنندگان انتظار واکنش مستقیم مى‌رود. تبلیغات انبوه، تعداد نامشخصى از مردم را پوشش مى‌دهد. مردمى که اکثریت آن ها معمولاً یا اصلاً طالب کالا نیستند و یا بعداً طالب آن خواهند بود. وسایل ناقل آگهى‌هاى تبلیغاتى مستقیم، براى دریافت سفارش مستقیم از مصرف‌کنندگان هدف، مورد استفاده قرار مى‌گیرند. اگرچه در بازاریابى مستقیم بدواً و عمدتاًً از پست و کاتالوگ سفارش پستى استفاده مى‌شد اما در سال‌هاى اخیر این شیوه اشکال مختلف دیگرى نیز به‌ خود گرفته است. اشکال جدید بازاریابى مستقیم شامل بازاریابى از راه دور، بازاریابى مستقیم از طریق رادیو و تلویزیون و بازاریابى الکترونیکى است. براى درک بهتر بازاریابى مستقیم باید با مزایاى بازاریابى مستقیم و اَشکال آن آشنا شویم

۲-۱۲-۳- به سخنان فرزندان خود گوش کنید و به آن‌ ها پاسخ دهید. والدین باید در گفت و گو با فرزندانشان، به طور کامل به آن‌ ها توجه کنند. والدین می‌توانند با نشستن در کنار آنان، نگاه کردن به چشمانشان و از طریق نوازش، این کار را انجام دهند. والدین باید به وسیله تربیت کردن توأم با احترام به فرزندانشان اجازه دهند که بدانند، سؤالات و سخنان آنان مهم است.والدینی که بچه ها را به پرسیدن تشویق می‌کنند، به آنان اجازه می‌دهند که بدانند، والدینشان می خواهند بچه‌هایشان چیزهایی یاد بگیرند و به آن‌ ها کمک کنند. والدین باید با صداقت به سؤالات آنان پاسخ دهند، و وقتی جواب سؤالی را نمی دانند، باید از دادن پاسخ غلط خودداری کنند و بگویند که نمی‌دانند. زیرا فرزندان انتظار دارند که صادق باشند.

۲-۱۲-۴- برای فرزندان خود وقت بگذارید.والدین باید وقت خاصی را در نظر بگیرند که با فرزندان خود بگذرانند. آن‌ ها باید به هریک از فرزندانشان، توجه و عنایت خاص خود را مبذول دارند. این وقت می‌تواندبا انجام فعالیت‌هایی که فرزند انتخاب می‌کند، سپری شود و لازم است، هم برای والدین و هم برای فرزندان، شاد ومسرت آمیز باشد. مقدار وقتی که والدین با فرزندانشان می‌گذرانند مهم نیست، مهم این است که دقایقی را باهم باشند تا فرزندان دریابند، والدین برای آنان اهمیت قائل می‌شوند و این، بسیار مهم است.

۲-۱۲-۵-به فرزندانتان مثبت گوئی ‌در مورد خود را آموزش دهید.هر قدر که بچه ها ویژگی‌های مثبتی را ‌در مورد خود تکرار کنند، به احتمال خیلی زیاد آن را باور می‌کنند و در خود احساس خواهند کرد. بهترین راه برای آموزش مثبت گوئی به نوجوان، انجام آن توسط والدین ‌در مورد خودشان است. گفتار مثبت ‌در مورد خود، نه تنها برای فرزند نفع خواهد داشت، بلکه برای والدین نیز مفید خواهدبود.( بابایی، ۱۳۸۵)

۲-۱۲-۶- فرزندان را تشویق کنید، تصمیم‌هایی ‌در مورد خود بگیرند، قدرت تصمیم گیری یکی از مهارت‌های مهم برای انسان‌هاست. بازی‌هایی مانند شطرنج می‌تواند قدرت تصمیم گیری در کودکان را افزایش دهد. وقتی فرزند تصمیم گرفت، مهم این خواهد بود که والدین از او بخواهند، نتیجه تصمیماتش را تحمل کند. کودک باید بیاموزد، هر تصمیمی که اتخاذ می‌کند، پیامد خودش را دارد.

۲-۱۲-۷- به بچه ها مسئولیت بدهید. نوجوانتان را به داشتن مسئولیت شخصی ترغیب کنید. وقتی که به فرزندان مسئولیت‌هایی داده می شود، آن‌ ها به خود می بالند ورشد می‌کنند. مسئولیت‌هایی مانند انجام کارهای عادی و روزمره ی هفتگی و روزانه باعث می شود، والدین به توانایی فرزندانشان اعتماد کنند و آن‌ ها نیز از عهده انجام کار به خوبی برآیند، در این بین، تشویق برای گرفتن مسئولیت بسیار مؤثر است.

۲-۱۲-۸- کارهای مدرسه ای، هنری و پروژه های فرزندان خود را در معرض نمایش قرار دهید. این یکی از بهترین راه‌هایی است که والدین می‌توانند به فرزندانشان نشان دهند، برای کارهای آنان ارزش قائلند و در نتیجه آن‌ ها ارزشمندند. به نمایش گذاشتن کارهای فرزند در محلی که دیگران بتوانند آن را ببینند، این پیام مهم را به بچه ها می‌دهد که: کارهای آن‌ ها مهم و قابل احترام است. در صورت تغییر دکوراسیون خانه، کارها در پوشه و یا مجموعه ای نگهداری می شود. در ضمن، نباید کارهایی را که بچه دوست ندارند، به نمایش گذاشت. این کار ممکن است موجب ناراحتی و خجالت آن‌ ها شود.

۲-۱۲-۹- فرزندان را آزاد بگذارید تا برخی مواقع خطر کنند. به نوجوانتان اجازه‌ تجربه بدهید. برای پیشرفت‌ها معیار‌هایی مقرر کنید، ولی اجازه اشتباه کردن هم بدهید. هیچ پدر و مادری دوست ندارند که فرزندانشان شکست بخورند. برخی از آن‌ ها سعی می‌کنند، با دور کردن بچه ها از فعالیت‌ها و موقعیت‌هایی که امکان شکست در آن‌ ها وجود دارد، از آنان در برابر شکست محافظت کنند. به هر حال برای بچه ها مهم است که یاد بگیرند، آن‌ ها هم مانند بزرگ‌ترها گاهی شکست می‌خورند. فرزندان بدون تجربه شکست و ناکامی قادر به یادگیری چگونگی مقابله با آن نیستند. ‌بنابرین‏، به جای محافظ آن‌ ها بودن و تلاش برای جلوگیری از شکست آنان، والدین باید به بچه ها کمک کنند تا وقتی که چنین اتفاقاتی برایشان افتاد، بتوانند با روش‌های مثبت به مقابله با آن برخیزند.

۲-۱۲-۱۰-نوجوانتان را در احساسات خویش سهیم کنید. مثلاً بگوئید:«خوشحالم که می‌توانیم صادقانه با هم حرف بزنیم.» یا «از اتفاق دیروز ناراحتم.»

۲-۱۲-۱۱-برنامه روزانه را طوری تنظیم که تمام افراد خانواده دست کم یک بار در روز باهم باشند. اوقاتی منظمی را به دور هم بودن خانوادگی اختصاص دهید. برای افراد خانواده نیز فرصت‌هایی فراهم آورید تا باهم به کار و بازی بپردازند.

۲-۱۲-۱۲-با حضور در برنامه ها و نمایش‌های نوجوانتان، از تلاش‌هایش در مدرسه و اجتماع پشتیبانی کنید. (بابایی،۱۳۸۵)

۲-۱۲-۱۳-به نوجوانتان اعتماد کنید و با او دوست باشید.

۲-۱۲-۱۴- به پندارهای نوجوانتان احترام بگذارید.حتی زمانی که رفتار او باید محدود شود، به او بگوئید که او را قبول دارید. مثلاً بگوئید:« کاری را که کردی درک می کنم، ولی انجامش در آن موقعیت درست نبود.» زمانی که اندیشه‌های او مغایر اندیشه‌های شما است، او را به بیان آن‌ ها تشویق کنید.

۲-۱۲-۱۵- تغییرات و تکامل نقش‌های نوجوان را بپذیرید.

۲-۱۲-۱۶-علاقه ها، سرگرمی‌ها و برخی مسائل زندگی بزرگسالی خود را با او در میان بگذارید.

۲-۱۲-۱۷-انتظار نداشته باشید فرزندانتان کامل باشند. به کفایت نوجوانتان در هر سطحی که هست احترام بگذارید. بچه هایی که بدانند، والدینشان آن‌ ها را همان طور که هستند قبول دارند، با اعتماد به نفس و اطمینان خاطر، برای رسیدن به موفقیت تلاش می‌کنند. اما بچه هایی که تحت فشار والدینشان قرار می گیرند تا کارها را بهتر انجام دهند، ضمن ناراحتی، علیه والدین خود طغیان می‌کنند. وقتی بچه ها کار اشتباهی انجام می‌دهند، والدین باید به جای انتقاد و ایرادگیری، اشتباهات را تبدیل به عاملی برای کسب تجربیات کنند

۲-۱۲-۱۸- به نوجوانان مهارت‌های حل مسئله را آموزش دهید.

خلاصه اینکه، عزت نفس بالا یا پائین استنباطی است که از سلامتی یک فرد می شود. عزت نفس بالا به عنوان نشانه ای از میزان سلامتی شخص مطرح می شود؛ یعنی نشانه ها و دیدگاهی که به طور واقع گرایانه کمبودها و نقاط ضعف را در نظر می‌گیرد.

از آنجا که عزت نفس نقش اساسی در کاهش و از بین بردن افسردگی، اضطراب و ناراحتی روحی دارد، دارای ارزش ویژه و بالائی است.

شایستگی عاطفی- اجتماعی که از«خود ارزیابی مثبت» منتج می شود، می‌تواند به عنوان پل فرهنگی، یا نیرویی در مقابل اضطراب و مشکلات خطیر، به نوجوان کمک کند. .(بابایی،۱۳۸۵)

بهره مندی از عزت نفس، علاوه بر آنکه جزئی از سلامت روانی به حساب می‌آید، رابطه نزدیکی با پیشرفت تحصیلی دارد،؛ به نحوی که حتی مبحثی تحت عنوان عزت نفس تحصیلی، در پژوهش‌ها قابل طرح وبررسی است.